Bão áp thấp nhiệt đới là gì? Đặc điểm, nguyên nhân và tác hại
Áp thấp nhiệt đới có lẽ là cụm từ được nhắc đến nhiều nhất trong các bản tin thời tiết mỗi khi có một trận bão đổ bộ về đất liền. Vậy Áp thấp nhiệt đới là gì? Đặc điểm của áp thấp nhiệt đới như thế nào? Áp thấp nhiệt đới được hình thành do đâu? Có gây ra thiệt hại gì về người và của hay không? Để nắm được câu trả lời chính xác nhất thì bạn đừng bỏ lỡ bài viết này nhé!
Tóm tắt
Áp thấp nhiệt đới là gì?
Áp thấp nhiệt đới là một hiện tượng thời tiết phức hợp có tên tiếng Anh là tropical depression. Hiện tượng này có thể xảy ra ở cả trên biển và đất liền. Mặc dù hiện tượng này cũng xuất hiện gió xoáy tập trung quanh một vùng áp thấp song nó vẫn chưa đủ mạnh để được gọi là bão nhiệt đới, nên cái tên áp thấp nhiệt đới được hình thành.
Đặc điểm của áp thấp nhiệt đới
Áp thấp nhiệt đới có hình dạng giống một vùng xoáy với đường kính có thể lên tới hàng trăm kilomet, được hình thành chủ yếu trên những vùng biển nhiệt đới có khí hậu nóng. So với những vùng xung quanh thì áp suất khí quyển trong bão sẽ thấp hơn nhiều (dưới 1000mb).
Áp thấp nhiệt đới có thể phát triển thành bão nhiệt đới nếu nếu có tốc độ di chuyển gió đủ mạnh. Sau khi biến thành bão nhiệt đới (tropical storm) và tấn công vào đất liền, bão sẽ gây ra các thảm họa thời tiết như mưa giông, lũ lụt gây ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống của người dân.
Đặc biệt, cần lưu ý rằng không phải áp thấp nhiệt đới nào cũng có thể biến thành bão. Bởi chúng có thể suy yếu vào tan dần khi đi đến một vùng nào đó và biến thành những cơn mưa giông nhẹ.
Phân biệt áp thấp nhiệt đới với bão nhiệt đới và dải hội tụ nhiệt đới
Thứ nhất, Bão nhiệt đới là tên gọi được dịch từ nguyên gốc tiếng Anh “tropical storm”. Bão được xác định dựa theo tiêu chuẩn phân chia và định nghĩa cấp gió quốc tế của đô đốc hải quân người Ireland là Francis Beautfort. Thông ông thì gió được chia thành 13 cấp từ 0 – 12. Một hiện tượng được gọi là bão nhiệt đới khi nó có gió mạnh trên cấp 8 và tốc độ di chuyển của gió đạt > 64 km/h (hay 34 nút), tức là hơn cấp 8. Bão được gọi là bão lớn hoặc cuồng phong (typhoon) nếu có tốc độ gió di chuyển đạt trên 118 km/h (cấp 12, 64 nút). Bão có tốc độ gió mạnh > 240 km/h (hay > 130 nút), tức cấp 4, cấp 5 trong thang bão Saffir-Simpson hoặc cấp 15 – cấp 17 (Thang bão Beaufort) trở lên thì được gọi là bão rất to hay siêu bão (super typhoon).
Còn nếu tốc độ di chuyển của gió yếu hơn 63km/h, có gió xoáy mạnh trong khoảng từ cấp 6 đến cấp 7 thì đó chỉ được công nhận là áp thấp nhiệt đới. Áp thấp nếu đủ mạnh và có thể phát triển đủ năng lượng để thu hút gió và hơi nước mạnh thì nó vẫn sẽ có khả năng hình thành nên bão nhiệt đới.
Nếu như trước đây, có rất nhiều người thường nhầm lẫn giữa hai khái niệm bão nhiệt đới và áp suất nhiệt đới, bởi sự tương đồng của hai hiện tượng này khi di chuyển vào đất liền. Thì giờ đây, chúng ta có thể dễ dàng phân biệt được hai khái niệm áp thấp nhiệt đới và bão nhiệt đới dựa vào cấp gió và tốc độ di chuyển của gió.
– Áp thấp nhiệt đới nhẹ hơn so với bão nhiệt đới vì mức độ gió xoáy chỉ nằm trong khoảng cấp 6 – 7.
– Bão nhiệt đới có mức độ gió xoáy mạnh hơn từ cấp 8 đến cấp 13.
Dải hội tụ nhiệt đới là tên gọi được đặt cho những dải thời tiết xấu, được hình thành từ sự hội tụ của gió tín phong ở 2 bán cầu, từ tín phong ở bán cầu này kết hợp với tín phong ở bán cầu kia, sau đó cùng nhau vượt qua xích đạo và đổi hướng. Tín phong của mỗi bán cầu sẽ kết hợp với gió tây xích đạo và mở rộng ra.
Đất nước Việt Nam của chúng ta cũng là một điển hình trong việc chịu ảnh hưởng của các dải hội tụ nhiệt đới. Cụ thể, một bên chịu tác động từ gió Tây Nam thổi từ Lào về còn một nêm là gió tín phong Đông Nam thổi từ biển Đông vào. giải hội tụ này sẽ gây ảnh hưởng tới nước ta trong khoảng thời gian từ tháng 6 đến tháng 9 hàng năm. Khi vào đến đất liền, những dải hội tụ nhiệt đới này sẽ gây ra mưa giông trên diện rộng. Ngoài ra, việc di chuyển xuống phía Bắc hay phía Nam sẽ còn phụ thuộc vào chuyển động biểu kiến của mặt trời.
Nguyên nhân hình thành áp thấp nhiệt đới
Áp thấp nhiệt đới được hình thành bởi những điều kiện trên bề mặt khí quyển như: nhiệt độ, khí áp, gió, hơi nước… Chính vì thế mà áp thấp nhiệt đới thường xuất hiện ở các vùng biển nhiệt đới hoặc các vùng khí hậu nóng.
Khí áp sẽ giảm khi một vùng không khí nóng lan sang các vùng lân cận. Hiện tượng này sẽ tạo ra sự hút gió từ các phía có khí áp cao hơn, sau đó tạo ra hơi nước. Do ảnh hưởng của lực lệch hướng do trái đất tự quay (lực Coriolis mà gió sẽ bị hút vào tâm áp tạo thành gió xoáy.
Hướng gió tạo thành các xoáy nghịch nhiệt đới sau khi di chuyển lệch về bên phải, hướng Bán Cầu Bắc. Bên phía bán cầu Nam, hướng gió bị lực Coriolis làm lệch sang bên trái so với hướng chuyển động hình thành xoáy thuận nhiệt đới. Sự thay đổi hai hướng gió xoáy ngược chiều nhau ở hai bán cầu tạo nên các nhiễu động điện ở các vùng khí hậu ôn đới giúp hình thành khí hậu ôn đới.
Tác hại của áp thấp nhiệt đới
Mặc dù áp thấp nhiệt đới thường được dự đoán và thông báo trước khi nó dịch chuyển và tấn công vào bờ. Tuy nhiên mỗi một trận áp thấp nhiệt đới đi qua, hiện tượng này vẫn gây ra nhiều thiệt hại về người và của cải. Cụ thể:
Thiệt hại về người
Áp thấp nhiệt đới thường ở khu vực gần tâm bão, nên khi di chuyển đến đâu sẽ mang theo những cơn gió giật mạnh kèm với lốc xoáy và mưa lớn. Hệ quả thường dẫn đến những trận lũ lụt cuốn trôi nhiều mạng người cùng những tài sản quý giá.
Đặc biệt, ở những khu vực ven biển, nơi mà các thanh niên trai tráng đã trưởng thành thường hợp lại thành một đoàn lênh đênh trên biển đánh bắt hải sản kiếm sống thì khi gặp phải những cơn áp thấp nhiệt đới bất ngờ này sẽ vô cùng nguy hiểm.
Ngoài ra khi lũ lụt kéo dài cũng là tác nhân chính gây ô nhiễm nguồn nước tại những khu vực có nước lũ dâng lên; mang theo nhiều mầm bệnh cùng với rác thải từ môi trường bên ngoài sẽ làm phát sinh nhiều mầm bệnh, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người.
Thiệt hại về vật chất
Những cơn mưa giông với sức gió mạnh kèm lốc xoáy kéo đến do áp thấp nhiệt đới khi quét qua vùng đất nào thì nơi đó sẽ bị hư hỏng nhà cửa, cuốn trôi gia súc, gia cầm. Với những hộ dân sống gần biển thì còn có nguy cơ bị chìm tàu – công cụ lao động và cũng là nguồn thu nhập chính của rất nhiều gia đình.
Áp thấp nhiệt đới nếu xảy ra ở khu vực biển Đông sẽ làm cho nước biển dâng cao, xâm nhập vào đất liền, làm cho nguồn nước ngọt bị ảnh hưởng. Không chỉ dừng lại ở đó, nhiều trận mưa lớn sẽ gây ngập lụt diện rộng, khiến cho người dân không thể thoát ra ngoài, gây ra tình trạng thiếu hụt lương thực, thực phẩm.
Thiệt hại về sản xuất
Mỗi đợt mưa giông sẽ làm cho nước biển dâng cao và xâm nhập vào các vùng đồng bằng ven biển. Khiến cho đồng ruộng hoa màu bị nhiễm mặn nghiêm trọng. Ảnh hưởng trực tiếp đến hoa màu và các loài sinh vật nước ngọt như tôm, cua, cá….
Như vậy, trong bài viết này maynenkhikhongdau.net vừa cùng bạn đọc tìm hiểu bão áp thấp nhiệt đới là gì? Nguyên nhân hình thành áp thấp nhiệt đới do đâu? Cũng như tác động của nó đối với cuộc sống con người. Hy vọng rằng, bạn đọc đã có thể hiểu và phân biệt được hiện tượng thiên nhiên này với bão nhiệt đới.
Ý thức được những tác hại mà chúng gây ra cho con người và môi trường xung quanh; nâng cao ý thức bảo vệ rừng, đề phòng sạt lở lũ quét mỗi khi áp thấp nhiệt đới đi qua.