GDP là gì? Cách tính GDP bình quân đầu người, phân biệt GDP và GNP

GDP là một khái niệm luôn hiện hữu trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta; từ trong những trang sách kinh tế học trên giảng đường cho đến những tin tức trên thời sự, và xuất hiện trong rất nhiều cuộc đối thoại. Tuy nhiên, nếu được hỏi chi tiết cũng như cách tính GDP thì không phải ai cũng có thể nắm rõ. Vậy thì hãy cùng maynenkhikhongdau.net tìm hiểu về GDP là gì trong bài viết này nhé!

GDP là gì?

GDP là ký hiệu viết tắt một cụm từ tiếng Anh có tên đầy đủ là “Gross Domestic Product”. Đây là một thuật ngữ dùng trong kinh tế, đồng thời là chỉ số thể hiện tổng sản phẩm quốc nội/ sản phẩm nội địa.

Người ta thường tính GDP của mỗi một loại hình hàng hóa, dịch vụ dựa theo từng lĩnh vực cụ thể và các mốc thời gian cụ thể như: 3 tháng, 6 tháng, 9 tháng hoặc 1 năm. Để tính được giá trị tất cả những dịch vụ, sản phẩm trong nền kinh tế nước nhà, bao gồm cả các công ty nước ngoài đang hoạt động tại Việt Nam thì người ta sẽ sử dụng chỉ số GDP.

Chỉ số thu nhập bình quân đầu người được xem là tiêu chí phổ biến nhất trong GDP. Bởi đây chính là thước đo phản ánh thu nhập cá nhân cũng như mức sống của của một công dân trong cùng một vùng lãnh thổ, một quốc gia.

GDP bình quân đầu người là gì?

Khái niệm GDP bình quân đầu người là một thuật ngữ được dịch từ nguyên gốc tiếng Anh GDP Per Capita. GDP bình quân giúp miêu tả chi tiêu thống kê kinh tế và cho kết quả trung bình chung sản xuất kinh doanh trên đầu người của một quốc gia trong vòng 1 năm.

Cách tính GDP bình quân đầu người của một đất nước tại một thời điểm cụ thể khá đơn giản và không hề phức tạp. Chỉ cần lấy tổng GDP của một đất nước chia cho số đầu người của đất nước đó (số dân cả nước) trong một thời gian nhất định.

Tuy nhiên, cũng cần hiểu rằng, chỉ số GDP cũng không thể đại diện được hết và thể hiện được độ chính xác hoàn toàn các tầng lớp trong cùng một xã hội trong 365 ngày. Song nó vẫn luôn được Đảng và nhà nước quan tâm, vẫn là một chỉ số thực sự cần thiết để phản ánh năng suất lao động bình quân trên đầu người trong một thời gian nhất định.

Vì vậy, khi hiểu được chỉ số GDP bình quân đầu người là gì. Ta sẽ biết cách phân tích được đời sống và mức thu nhập của người dân trong cùng một đất nước. Để từ đó, có được cái nhìn bao quát hơn về tình hình phát triển kinh tế của quốc gia đó.

Cơ cấu GDP là gì?

Cơ cấu GDP chính là tỷ lệ % của 3 khối ngành kinh tế bao gồm: Nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ trong tổng số sản phẩm quốc nội của một quốc gia. Quốc gia nào có tỷ trọng GDP ngành dịch vụ cao nghĩa là quốc gia đó thuộc nhóm nước phát triển. Ngược lại, quốc gia nào có tỷ trọng GDP nhóm ngành nông nghiệp lớn nhất thì chứng tỏ quốc gia đó vẫn còn kém phát triển. 3 nhóm ngành kinh tế chính ở nước ta hiện nay là:

Nhóm ngành thứ I: thủy sản và nông nghiệp, lâm nghiệp.

Nhóm thứ II: Công nghiệp, xây dựng.

Nhóm thứ III: Dịch vụ.

Cách tính cơ cấu GDP

% Khu vực = Tổng GDP khu vực / GDP cả nước x 100

Trong đó:

– % Khu vực: đại lượng đại diện cho tỷ trọng GDP của 3 khu vực.

– Tổng GDP khu vực: là GDP cả năm của một vùng/khu vực.

– GDP cả nước: là tổng GDP của 3 khu vực kinh tế cộng lại.

Ý nghĩa của GDP

Nhà nước có thể dựa vào những dữ liệu đã phân tích được từ việc tính toán GDP để thành lập và phát triển một số chiến lược phát triển kinh tế từ ngắn hạn cho đến dài hạn. Đồng thời GDP cũng là một cán cân đánh giá tốc độ phát triển và tăng trưởng kinh tế của một quốc gia; giúp cho các nhà nghiên cứu kinh tế, nhà hoạch định chính sách có thể nắm bắt được tình hình biến động của các sản phẩm, dịch vụ qua các mốc thời gian.

GDP của một quốc gia giảm, cho thấy dấu hiệu đi xuống của nền kinh tế ở quốc gia đó. Hệ quả của việc suy giảm này chính là những biểu hiện như: suy thoái, lạm phát, thất nghiệp, trượt giá đồng tiền… Những tác động này sẽ ảnh hưởng một cách trực tiếp đến hiệu quả công việc và đời sống của nhân dân cũng như hoạt động sản xuất của các doanh nghiệp.

Cách tính GDP

Phương pháp chi tiêu

Chúng ta chỉ cần thực hiện 1 phép tính duy nhất là cộng tất cả số tiền mà các hộ gia đình trong 1 quốc gia dùng để mua sắm và sử dụng dịch vụ là có thể tính được GDP của quốc gia đó một cách chính xác:

Công thức tính như sau:

GDP = C + G + I + NX

Trong đó:

• C : Là kí hiệu của chi tiêu hộ gia đình ( khoản chi tiêu này chính là các dịch vụ, sản phẩm).
• G : Là kí hiệu cho chi tiêu của chính phủ (hay cụ thể hơn là nguồn chi mà chính phủ cấp để thực hiện các hoạt động y tế, dịch vụ, an ninh, chính sách, giao thông…)
• I: là tổng đầu tư (các khoản chi phí của doanh nghiệp để đầu tư trang thiết bị cho nhà xưởng).
• NX: là cán cân thương mại của nền kinh tế hay còn gọi là xuất khẩu ròng. Trong đó: X là kí hiệu đại diện cho xuất khẩi, M đại diện cho nhập khẩu.

Phương pháp chi phí

Dựa trên tổng số tiền lương, lượng nhuận, tiền lãi và tiền thuê sinh ra trong nền kinh tế của một quốc gia mà chúng ta có thể tính được mức chi phí GDP (tổng sản phẩm quốc nội) trong nền kinh tế của quốc gia đó.

Công thức:

GDP = W + I + Pr + R + Ti + De

Trong đó:

• W – tiền lương (Wage)
• I – tiền lãi (Interest)
• Pr – lợi nhuận (Profit)
• R – tiền thuê (Rent)
• Ti – thuế gián thu ròng (Indirect tax)
• De – phần hao mòn (khấu hao) tài sản cố định (Depreciation).

Phương pháp giá trị gia tăng

Bằng cách sử dụng công thức tính tổng tất cả giá trị gia tăng của nền kinh tế trong một thời gian nhất định, ta có thể tính được giá trị gia tăng của GDP.

Công thức:

Tổng sản phẩm quốc nội = thuế nhập khẩu + giá trị tăng thêm

hoặc:

GDP = Giá trị sản xuất – chi phí trung gian + thuế nhập khẩu

Giá trị gia tăng của mỗi ngành kinh tế gồm có:

• Thu nhập của người sản xuất: gồm có tiền lương, tiền công, tiền cho một số chi phí khác như: công đoàn, bảo hiểm, hiện vật…
• Thuế sản xuất: bao gồm thuế hàng hóa và thuế cho 1 số chi phí.
• Khấu hao tài sản cố định
• Giá trị thặng dư
• Thu nhập khác

Phân biệt GDP và GNP

Hai thuật ngữ này vốn hoàn toàn khác biệt nhau. GDP là chỉ số tổng sản phẩm quốc nội (sản phẩm của thị trường nội địa). Còn GNP, viết tắt của Gross National Product – là chỉ số tổng sản phẩm quốc gia. Chỉ số này bao gồm các tiêu chí như: sản phẩm cuối cùng mà tất cả công dân của một quốc gia làm ra ở cả trong nước và ngoài nước trong 1 năm tài chính và tổng giá trị của các dịch vụ. GNP được xem là một chỉ tiêu kinh tế quan trọng để đánh giá sự phát triển của một nền kinh tế.

Chúng ta vừa cùng nhau tìm hiểu về GDP, một chỉ số quen thuộc không thể thiếu đối với nền kinh tế của các quốc gia. Khi hiểu được GDP là gì, cũng như nắm được cách tính GDP bình quân đầu người và phân biệt giữa GDP với GNP. Chúng ta sẽ có được những cái nhìn cụ thể và bao quát hơn về những vấn đề xoay quanh kinh tế của một quốc gia. Đặc biệt, có thể sử dụng những kiến thức này để ứng dụng vào trong đời sống, cụ thể hơn là trong khối kiến thức sau bậc trung học phổ thông như cao đẳng, đại học, cao học.