Hiện tượng khuếch tán là gì? Hiện tượng khuếch tán xảy ra khi nào?

Hiện tượng khuếch tán là một phần kiến thức quan trọng trong chương trình Vật Lý 8. Trong bài viết dưới đây, maynenkhikhongdau.net sẽ giúp bạn ôn lại định nghĩa hiện tượng khuếch tán là gì và các thông tin liên quan. Tin rằng, những thông tin trong bài sẽ giúp ích cho bạn.

Hiện tượng khuếch tán là gì?

Hiện tượng khuếch tán được hiểu đơn giản là hiện tượng các chất tự hòa tan vào nhau do sự chuyển động không ngừng của các phân tử.

Ví dụ:

• Đường tan trong nước 
• Nước hoa khuếch tán trong không khí nên bạn có thể dễ dàng ngửi thấy mùi thơm của chúng. 
• Cho tinh thể đồng Sunfat vào lọ thủy tinh cùng với ít nước. Sau một thời gian, bạn sẽ thấy lọ thủy tinh chứa dung dịch có màu đồng nhất. Điều này có nghĩa là nước và đồng sunfat đã khuếch tán độc lập. 

Hiện tượng khuếch tán xảy ra khi nào?

Hiện tượng khuếch tán xảy ra khi nhiệt độ tăng cao. Bởi vì, nhiệt độ tăng cao thì các phân tử sẽ chuyển động nhanh và làm cho quá trình khuếch tán diễn ra nhanh hơn bình thường.

Tuy nhiên, hiện tượng khuếch tán vẫn có thể xảy ra ở nhiệt độ thường. Chất lỏng và chất khí sẽ trải qua quá trình khuếch tán khi các phân tử di chuyển ngẫu nhiên.

Xem thêm: Hiện tượng khúc xạ ánh sáng là gì? Lý thuyết và bài tập

Ý nghĩa của hiện tượng khuếch tán là gì?

Khuếch tán được xem là một quá trình quan trọng. Sự khuếch tán liên quan mật thiết đến các quá trình sống khác nhau. Ở các loài sống, hiện tượng khuếch tán giữ vai trò quyết định đến sự chuyển động của các phân tử tại quá trình trao đổi chất trong tế bào.

• Hiện tượng khuếch tán xảy ra trong tế bào thực vật. Ở tất cả các loại cây xanh, nước có trong đất sẽ khuếch tán vào cây qua các tế bào lông hút ở phần rễ của chúng.
• Trong quá trình hô hấp, quá trình khuếch tán giúp tán khí carbon dioxide ra ngoài qua màng tế bào và máu.
• Hiện tượng khuếch tán giúp các ion đi qua nơron và tạo điện tích.

Các loại khuếch tán thường gặp

Hiện tượng khuếch tán được chia làm 2 loại chính là khuếch tán đơn giản và khuếch tán có điều kiện.

Khuếch tán đơn giản

Hiện tượng khuếch tán đơn giản được hiểu là quá trình mà trong đó các chất di chuyển qua màng bán thấm hoặc trong dung dịch mà không có sự hỗ trợ của bất cứ protein vận chuyển nào. 

Ví dụ: Các vi khuẩn cung cấp chất dinh dưỡng, nước và oxy vào tế bào chất qua sự khuếch tán đơn giản.

Khuếch tán có điều kiện

Khuếch tán có điều kiện là sự di chuyển thụ động của các phân tử qua màng tế bào có nồng độ cao hơn đến vùng có nồng độ thấp hơn. Trong hiện tượng khuếch tán này sẽ diễn ra 2 quá trình chính là:

• Thẩm tách: Là sự khuếch tán của các chất tan qua màng thấm có chọn lọc. Màng thấm có chọn lọc là loại màng chỉ cho phép các ion và phân tử cụ thể đi qua. Nó cản trở sự chuyển động của các màng khác và phân tử tự do.

• Thẩm thấu: Là quá trình di chuyển của các phân tử dung môi từ vùng có nồng độ thấp hơn đến vùng có nồng độ cao hơn qua màng bán thấm. Bởi vì nước là dung môi trong mọi sinh vật nên các nhà nghiên cứu sinh học cho rằng, thẩm thấu là sự khuếch tán của nước qua màng thấm có chọn lọc.

Xem thêm: Hiện tượng phản xạ ánh sáng là gì? Định luật phản xạ ánh sáng

Yếu tố ảnh hưởng đến hiện tượng khuếch tán

Có 4 yếu tố chính ảnh hưởng đến quá trình khuếch tán là:

• Nhiệt độ
• Khu vực tương tác
• Kích thước của hạt
• Độ dốc của gradien nồng độ

Các yếu tố sẽ làm thay đổi sự khuếch tán riêng lẻ hoặc tập thể. Ngoài ra, chúng còn ảnh hưởng đến mức độ khuếch tán.

Ví dụ:

• Đường có thể hòa tan đều và ngọt trong nước mà chúng ta không cần phải khuấy.
• Khi thêm nước sôi vào sợi mì khô, nước sẽ khuếch tán và gây ra hiện tượng bù nước, làm cho sợi mì trương lên.
• Khi chúng ta thắp nhang, khói của chúng sẽ khuếch tán vào trong không khí và tỏa ra khắp phòng.

Nắm bắt được khái niệm hiện tượng khuếch tán là gì bạn sẽ không còn thắc mắc vì sao đường lại tự tan trong nước hay vì sao hương nước hoa tỏa rộng trong không khí khi xịt… Maynenkhikhongdau.net luôn cập nhật tin tức hữu ích mỗi ngày, vì thế, bạn đọc đừng quên truy cập website thường xuyên nhé.