Rừng ngập mặn là gì? Vai trò, thực trạng, biện pháp bảo vệ

Rừng ngập mặn là một trong những hệ sinh thái làm nên sự độc đáo của của thiên nhiên Việt Nam. Vậy, theo bạn, hệ sinh thái rừng ngập mặn là gì, có vai trò và tầm quan trọng như thế nào? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết về rừng ngập mặn cũng như cách thức, biện pháp để bảo vệ.

Rừng ngập mặn là gì?

Rừng ngập mặn là gì? Rừng ngập mặn gồm đa dạng thực vật sống trong khu vực nước mặn ven biển. Rừng ngập mặn nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt đới. Dù có sự đa dạng về các loại thực vật là vậy nhưng không phải loại cây nào cũng có thể sinh sôi và nảy nở tại rừng ngập mặn. 

Chỉ những loại cây thích hợp với điều kiện nước ngập mặn thì mới có thể sinh sống và phát triển ở đây. Chính vì những điều đó đã làm nên một môi trường phát triển khắc nghiệt mà nơi đó chỉ có những loại cây ưa sống nơi vùng nước mặn với những đặc điểm riêng thì mới có thể thích nghi được. 

Hệ sinh thái rừng ngập mặn được hiểu là gì?

Hệ sinh thái rừng ngập mặn là gì cũng là kiến thức mà nhiều bạn quan tâm hiện nay. Hệ sinh thái rừng ngập mặn được tạo nên bởi nhiều yếu tố như thực vật, động vật và nhiều loài sinh vật khác. Như vậy, có thể nói hệ sinh thái rừng ngập mặn có sự đa dạng về chủng loài hơn rừng ngập mặn.

Khi mực nước biển xuống thấp hoặc lúc nước biển dâng lên thì những khu rừng ngập mặn mới lộ ra. Chính những điều này đã tạo nên một hệ sinh thái rừng ngập mặn rất đa dạng và phong phú với nhiều đặc trưng riêng mà không phải hệ sinh thái rừng nào cũng có.

Đặc điểm của rừng ngập mặn

Hệ sinh thái rừng ngập mặn là gì, có đặc điểm gì? Hệ sinh thái rừng ngập mặn phong phú và đa dạng bởi hệ thống động và thực vật gồm nhiều chủng loài. Những đặc điểm tạo nên sự phong phú của hệ sinh thái rừng ngập mặn bao gồm:

Hệ sinh thái động vật

Hệ sinh thái động vật ở rừng ngập mặn có sự đa dạng những loài động vật sống dưới nước như tôm, cua, rùa, sò,… và rất nhiều động vật khác sống sâu dưới đáy. Do đặc trưng là sống trên khu vực ven biển nên những động vật như hải sản, động vật dưới biển mới đa dạng như vậy. Ngoài ra, rừng ngập mặn còn có rất nhiều động vật sống trên cạn như khỉ, cò,…

Rừng ngập mặn cũng là một nơi lý tưởng cho một số loài vi sinh vật sinh sống như nấm, tảo, cây dương xỉ,… Có thể nói, hệ sinh thái rừng ngập mặn có sự đa dạng và phong phú về các loại động vật.

Hệ sinh thái thực vật

Ngoài sự phát triển mạnh mẽ của những loài động vật thì hệ sinh thái rừng ngập mặn ở nước ta còn có sự đa dạng và phong phú các loài thực vật như: đước, sú, mắm, tràm,… Đây là những loài cây làm nên sự đặc trưng ở vùng rừng ngập mặn. Bên cạnh đó, nơi đây còn có rất nhiều loại cây cỏ và cây bụi sinh sống và phát triển. Nhờ đó, hệ sinh thái rừng ngập mặn ngày càng đa dạng hơn.

Đặc điểm của những loài cây rừng ngập mặn là phát triển với bộ rễ chùm. Những loài cây này thường phát triển chằng chịt và bám khá chắc trên nền đất mặn. Hơn hết, những loài thực vật tại rừng ngập mặn còn phát triển thành dạng chùm để giảm đi sức chảy của dòng nước và tạo nhiều điều kiện thuận lợi cho trầm tích được bồi tụ.

Xem thêm: Quá trình phong hóa là gì? So sánh 3 quá trình phong hóa

Vai trò của rừng ngập mặn

Rừng ngập mặn là gì và vai trò của rừng ngập mặn đối với Việt Nam và thế giới nói chung ra sao? Chúng ta sẽ cùng điểm qua những vai trò chủ chốt của rừng ngập mặn, cụ thể:

Vai trò đối với sự phát triển kinh tế

• Mang lại sự đa dạng thực phẩm cung cấp như hải sản (tôm, cua, cá, mực,…) và đường, mật ong,…
• Cung cấp cho nền kinh tế rất nhiều gỗ cũng như các sản phẩm làm từ gỗ, Cung cấp cho con người một số loại thuốc nam chữa bệnh, thường là cây đước;
• Tạo công ăn việc làm cho người dân để kiếm thu nhập từ ngành nông nghiệp, đánh bắt thủy hải sản, du lịch,…

Vai trò đối với môi trường

• Rừng ngập mặn có vai trò vô cùng quan trọng trong việc điều hòa khí hậu, giúp thời tiết mát mẻ hơn, giảm nhiệt độ,…
• Rừng ngập mặn có khả năng phân hủy các chất thải nhờ nhiều loại vi sinh vật;
• Ngăn chặn xói mòn, sạt lở đất và có khả năng mở rộng vùng đất liền;
• Là tấm lá chắn vững chắc ngăn chặn bão, sóng, xâm nhập mặn từ biển vào đất liền

Vai trò đối với hệ sinh thái

• Đối với hệ sinh thái, rừng ngập mặn chính là “nhà”, là môi trường sống cho nhiều loài động và thực vật khác nhau;
• Rừng ngập mặn cũng chính là khu du lịch sinh thái và trung tâm nghiên cứu khoa học;
• Rừng ngập mặn có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sự đa dạng sinh học

Thực trạng của rừng ngập mặn ở Việt Nam hiện nay

Diện tích rừng ngập mặn ở Việt Nam hiện nay khoảng 200.000 ha. Với diện tích được xem là “khủng” như này nên Việt Nam lọt vào top đầu các quốc gia có rừng ngập mặn trên toàn thế giới. Vì nước ta có đường bờ biển dài 3260km và chạy dọc theo các tỉnh và thành phố nên rừng ngập mặn được phân bố theo dải đất hình chữ S. Vậy, theo bạn, rừng ngập mặn ở đâu?

Rừng ngập mặn tập trung chủ yếu ở ven biển các tỉnh từ Huế đổ vào. Các rừng ngập mặn ở Việt Nam có thể kể đến như rừng ngập mặn Cần Giờ, Rừng ngập mặn Cà Mau, rừng ngập mặn nguyên sinh ở Tam Giang,… Và rừng ngập mặn lớn nhất ở Việt Nam chính là rừng ngập mặn Cần Giờ với tổng diện tích lên đến 37.000 Ha. Đây cũng chính là khu rừng ngập mặn đẹp nhất khu vực Đông Nam Á.

Tuy nhiên, hiện nay, diện tích rừng ngập mặn của nước ta đang có nguy cơ bị đe dọa nghiêm trọng và dần bị thu hẹp. Vậy tại sao rừng ngập mặn bị thu hẹp? Lý do là bởi con người khai thác và chặt phá rừng bừa bãi. 

Bên cạnh đó, nguyên nhân gây suy giảm rừng ngập mặn còn do các yếu tố khách quan từ môi trường như sóng biển, gió bão làm biến mất dần diện tích của rừng ngập mặn. Ngoài ra, môi trường ô nhiễm cũng là một yếu tố rất lớn gây suy giảm và thoái hóa rừng ngập mặn.

Những biện pháp để bảo vệ rừng ngập mặn

Để bảo vệ rừng ngập mặn thì Đảng và Nhà nước cần có những chính sách khuyến khích người dân cùng chung tay. Những biện pháp đề ra nhằm bảo vệ môi trường ngập mặn như sau:

Đối với Nhà nước

• Đẩy mạnh tăng cường phổ biến giáo dục nâng cao nhận thức bảo vệ và phát triển của những người dân vùng rừng, biển;
• Tổ chức nhiều chương trình tập huấn, đào tạo chuyên môn cho các cán bộ nhằm nâng cao năng lực quản lý của đội ngũ quản lý bảo vệ rừng;
• Luôn có sự phối hợp chặt chẽ giữa các chính quyền địa phương với các cơ quan chức năng nhằm quản lý, truy quét và ngăn chặn những cá nhân có các hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ rừng, biển, môi trường;
• Xây dựng và thực hiện các chính sách quản lý hệ sinh thái rừng, biển.

Đối với người dân

• Luôn có ý thức chung tay bảo vệ rừng ngập mặn, không chặt phá cây cối và săn bắn động vật trái phép;
• Tích cực cùng nhau trồng nhiều cây xanh phủ xanh đất trống;
• Phát hiện, tố giác và ngăn chặn kịp thời đối với những cá nhân, tổ chức có các hành vi vi phạm pháp luật về luật bảo vệ rừng, bảo vệ môi trường,..
• Tuyên truyền với những người xung quanh chung tay bảo vệ rừng ngập mặn, bảo vệ môi trường sống.

Bài viết đã giải đáp cho bạn rừng ngập mặn là gì, có vai trò gì rồi phải không. Hy vọng, đây sẽ là những kiến thức bổ ích giúp ích cho quá trình tìm hiểu và học tập của bạn. Thông qua đây, chúng ta cũng cần phải có ý thức bảo vệ rừng ngập mặn, bảo vệ môi trường sống nhé!