Thơ mới là gì? Đặc điểm, nguồn gốc, các giai đoạn phong trào thơ mới
Phong trào thơ mới là một trong những giai đoạn phát triển rực rỡ của nền văn học Việt Nam. Vậy thơ mới là gì? Đặc điểm, nguồn gốc và các giai đoạn của phong trào thơ mới như nào? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết qua các thông tin trong bài nhé.
Tóm tắt
Phong trào thơ mới là gì?
Thơ mới là một phong trào thơ ca được xuất hiện vào đầu thập niên 1930, gồm 3 giai đoạn kéo dài từ năm 1932 đến năm 1945. Giống như tên gọi của nó, phong trào Thơ mới đã mở ra một hướng đi mới cho thơ ca – đổi mới cả về nội dung, hình thức, quan điểm, tư duy lẫn phong cách sáng tác.
Theo Tiến sĩ Nguyễn Thanh Tâm nói: “Xét về bối cảnh, Thơ mới là kết quả của quá trình giao lưu giữa văn hóa – xã hội Việt Nam truyền thống mang đậm màu sắc phương Đông với những sắc thái mới, hiện đại đến từ phương Tây.”
Thơ mới là cuộc cách mạng trong thơ ca, là giai đoạn quan trọng trong lịch sử của nền văn học Việt Nam và được xem là nền tảng cho văn học hiện đại.
Lịch sử ra đời của phong trào Thơ mới
Sau chiến tranh thế giới thứ nhất, Pháp đã đẩy mạnh cai trị tại Việt Nam và khai thác thuộc địa. Lúc này, làn gió văn hóa của phương Tây đã tràn vào Việt Nam.
Trong quá trình tiếp thu văn hóa của phương Tây, nhất là nền văn hóa Pháp, giới tri thức đã nhận ra vần thơ, âm điệu, niêm luật của cổ thi đã quá gò bó trong việc thể hiện lên tiếng thơ của con người. Từ đó dẫn đến có những quan điểm về việc cải cách thơ ca cho phù hợp với thời đại, nhu cầu của giới tri thức và người đọc bắt đầu xuất hiện.
Sau đó, những cuộc tranh luận về Thơ mới và “thơ cũ” (thơ Trung đại) đã diễn ra gay gắt. Đến năm 1941, thơ mới đã thắng thế, đặt dấu chấm hết cho cuộc phân tranh này.
Trước đó, vào năm 1932, bài viết Một lối thơ mới được trình chánh giữa làng thơ cùng với bài thơ Tình già của Phan Khôi đã chính thức khai sinh cho trào lưu thơ mới.
Đặc điểm của phong trào Thơ mới
- Giải phóng triệt để khỏi những phép tắc tu từ, thanh vần chặt chẽ của các thể loại thơ truyền thống. Thậm chí còn có sự xuất hiện và phát triển mạnh mẽ của thể loại thơ tự do, thơ cấu trúc theo bậc thang, thơ không vần,…
- Số lượng câu thường sẽ không bị giới hạn như các bài thơ truyền thống.
- Ngôn ngữ bình thường được sử dụng trong đời sống hàng ngày được nâng lên thành ngôn từ nghệ thuật trong thơ, không cần tuân theo cấu trúc bởi việc sử dụng điển cố văn học.
- Nội dung đa diện, phức tạp và không bị gò ép trong những đề tài phong hoa tuyết nguyệt kinh điển.
- Chịu ảnh hưởng bởi các trào lưu, khung hướng hiện đại trong thơ ca của phương Tây như chủ nghĩa tượng trưng, chủ nghĩa duy mỹ, chủ nghĩa lãng mạn, chủ nghĩa ấn tượng, duy hiện đại,…
Các giai đoạn phát triển của phong trào Thơ mới (1932 đến 1945)
Từ khi ra đời, phong trào Thơ mới 1932 đến 1945 đã trải qua 3 giai đoạn phát triển rực rỡ và đạt được những thành tựu nhất định. Đó là:
Giai đoạn 1932 – 1935
Đây là giai đoạn mở đầu của phong trào Thơ mới, thời điểm này cuộc đấu tranh giữa Thơ mới và “thơ cũ” vẫn còn đang diễn ra gay gắt. Những tác giả nổi bật nhất trong giai đoạn này là Thế Lữ, Vũ Đình Liên, Lưu Trọng Lư, Huy Thông, Nguyễn Nhược Pháp,…
Giai đoạn 1936 – 1939
Đây là giai đoạn mà Thơ mới chiếm ưu thế tuyệt đối so với “thơ cũ”. Một số cây bút tên tuổi có thể kể tới trong giai đoạn này là Xuân Diệu, Huy Cận, Nguyễn Bính, Hàn Mặc Tử, Chế Lan Viên,…
Điểm nổi bật của giai đoạn này chính là sự lên ngôi của cái tôi cá nhân. Các tác phẩm cũng nói lên được cảm xúc chân thật, thể hiện tâm tư của các tác giả một cách trọn vẹn nhất.
Giai đoạn 1940 – 1945
Giai đoạn này Thơ mới đã xuất hiện với nhiều khuynh hướng khác nhau. Dù vẫn giữ được những nét đặc trưng của phong trào Thơ mới ở các giai đoạn đầu nhưng đã bắt đầu có sự thoái trào.
Xem thêm: Câu nghi vấn là gì? Dấu hiệu nhận biết, ví dụ đặt câu nghi vấn
Thơ mới khác thơ Trung đại như nào?
Thơ mới ra đời đã đánh dấu một bước phát triển sang trang mới cho nền thơ ca Việt Nam. So với thơ Trung đại thì Thơ mới có những điểm khác biệt như sau:
Về nội dung
Thơ Trung đại bị ảnh hưởng bởi chế độ, giai cấp nên nội dung bị giới hạn trong các lễ nghĩa vua – tôi, chủ yếu bày tỏ nỗi lòng, chí khí với vua, với nước và nặng tính giáo huấn.
Còn thơ mới có nội dung rất đa dạng, phức tạp và không bị gò ép. Nó thể hiện cái tôi cá nhân, đi sâu vào tâm tư và cảm xúc của con người.
Về hình thức
Thơ Trung đại mang tính quy phạm, tuân thủ theo luật thơ, niêm luật, hình ảnh mang nặng tính ước lệ và công thức. Còn Thơ mới lại không tuân theo bất kỳ một quy tắc nào về thể thơ và luật thơ. Thơ mới được giải phóng triệt để khỏi các phép tắc tu từ hay thanh vần chặt chẽ.
Thơ tự do, thơ không vần, thơ cấu trúc theo bậc thang,… ngày càng phát triển mạnh. Ngôn ngữ cũng trở nên đời thường và gần gũi hơn. Các nhà thơ đã vận dụng thủ pháp tu từ giàu hình tượng, gợi cảm, ví von, nhân hóa,…
Điều đặc biệt là mỗi nhà thơ mới đều sẽ có một phong cách sáng tác khác nhau, mang đậm dấu ấn cá nhân và thể hiện được nét đặc trưng riêng của từng người.
Những bài thơ mới hay nhất của phong trào Thơ mới
Thơ mới đã dấy lên phong trào cải cách mạnh mẽ trong nền văn học Việt Nam, từ đó để lại những tập thơ, bài thơ đầy ý nghĩa. Dưới đây là những bài thơ nổi bật trong phong trào Thơ mới:
Tình già – Phan Khôi
Hai mươi bốn năm xưa, một đêm vừa gió lại vừa mưa.
Dưới ngọn đèn mờ, trong gian nhà nhỏ, hai cái đầu xanh kề nhau than thở
-“Ôi đôi ta, tình thương nhau thì vẫn nặng, mà lấy nhau hẳn đà không đặng
Để đến nỗi tình trước phụ sau, chi cho bằng sớm liệu mà buông nhau”
– “Hay! Nói mới bạc làm sao chớ! Buông nhau làm sao cho nỡ?”
“Thương được chừng nào hay chừng nấy, chẳng qua ông trời bắt đôi ta phải vậy”.
“Ta là nhân ngãi, đâu phải vợ chồng mà tính việc thủy chung”.
Hai mươi bốn năm sau tình cờ đất khách gặp nhau. Đôi cái đầu bạc. Nếu chẳng quen lưng, đố có nhìn ra được!
Ôn chuyện cũ mà thôi. Liếc đưa nhau đi rồi! Con mắt còn có đuôi”.
Xuân về – Lưu Trọng Lư
Năm vừa rồi
Chàng cùng tôi
Nơi vùng Giáp Mộ
Trong gian nhà cỏ,
Tôi quay tơ,
Chàng ngâm thơ
Vườn sau oanh giục giã;
Nhìn ra hoa đua nở;
Dừng tay tôi kêu chàng:
Này, này! bạn! xuân sang.
Chàng nhìn xuân, mặt hớn hở;
Tôi nhìn chàng, lòng vồn vã…
Rồi ngày lại ngày
Sắc màu: phai,
Lá cành: rụng,
Ban gian: trống;
Xuân đi,
Chàng cũng đi.
Năm nay xuân còn trở lại,
Người xưa không thấy tới.
Tiếng thu – Lưu Trọng Lư
Em không nghe mùa thu
dưới trăng mờ thổn thức?
Em không nghe rạo rực
hình ảnh kẻ chinh phu
trong lòng người cô phụ?
Em không nghe rừng thu.
lá thu kêu xào xạc,
con nai vàng ngơ ngác
đạp trên lá vàng khô?
Bên trên là những thông tin chúng tôi chia sẻ cho các bạn về phong trào thơ mới là gì? Đặc điểm, nguồn gốc và các giai đoạn của phong trào thơ mới. Hy vọng bài viết giúp các bạn hiểu rõ hơn về thể loại này và đạt kết quả cao trong quá trình nghiên cứu và học tập.