Thời tiết là gì? Sự khác nhau giữa khí hậu và thời tiết?

Có bao giờ bạn cảm thấy thắc mắc khi cùng ở trong lãnh thổ Việt Nam nhưng thời tiết miền Bắc đang mưa phùn và rất lạnh giá, trong khi đó ở Sài Gòn lại luôn trong tình trạng nắng nóng hay không? Để lý giải cho sự khác biệt này thì bài viết hôm nay, maynenkhikhongdau.net sẽ cùng bạn tìm hiểu xem thời tiết là gì? và thời tiết có điểm gì khác biệt so với khí hậu nhé!

Thời tiết là gì?

Thời tiết là tập hợp các trạng thái của các yếu tố khí tượng trong một khoảng thời gian nhất định như: nắng, mưa, nóng, lạnh, ẩm hay khô hanh diễn ra trong khí quyển ở một thời điểm nào đó. Vật nên thời tiết là một hiện tượng chỉ diễn ra trong một thời gian ngắn, đồng thời là hiện tượng mà con người có thể cảm nhận được một cách rõ rệt. Ví dụ: 

Chúng ta thường nghe và quan tâm đến các bản tin dự báo thời tiết trong ngày xem hôm đó trời nắng hay mưa, nóng bao nhiêu độ, lạnh bao nhiêu độ. 

Đặc biệt, dù trên cùng một lãnh thổ nhưng thời tiết sẽ luôn thay đổi từ nơi này sang nơi khác, có thể cùng một thời điểm nhưng nơi này nắng còn một nơi khác lại đang mưa rào. 

Radar thời tiết là gì?

Hay còn được gọi là Radar giám sát thời tiết, được kí hiệu là WSR. Radar có nhiệm vụ xác định vị trí lượng mưa, ước tính loại mưa sẽ xảy ra (mưa giông, mưa đá hay mưa tuyết) cũng như tính toán chuyển động của cơn mưa. Hiện nay loại radar được dùng chủ yếu trong dự báo thời tiết là loại radar Doppler xung – là dòng radar hiện đại nhất. Dòng radar này vừa có thể phát hiện ra chuyển động của những giọt mưa, vừa có thể đo được cường độ lượng mưa, giúp cho các chuyên gia có thể xác định được cấu trúc của bão nhằm dự báo khả năng gây ra thiệt hại. 

Một số khái niệm liên quan đến thời tiết

Nhiệt độ

Nhiệt độ: chính là một thang độ tiêu chuẩn để đo độ “nóng” và “lạnh”. Nó là biểu hiện của nhiệt năng, có trong mọi vật chất và là nguồn gốc của sự xuất hiện nhiệt, một dòng năng lượng. Để đo được nhiệt độ, người ta sẽ sử dụng thiết bị đo là nhiệt kế. 

Áp suất khí quyển

Hay còn có tên gọi khác là áp suất không khí. Áp suất khí quyển được hiểu đơn giản là độ lớn của áp lực trong bầu khí quyển Trái Đất hoặc một hành tinh khác, ngôi sao khác trên cùng một đơn vị diện tích. 

Độ ẩm

Khi nhắc đến thời tiết chúng ta còn thường được nghe đến khái niệm độ ẩm không khí hay độ ẩm nói chung. Là hơi nước tồn tại trong không gian ở dạng khí mà mắt thường sẽ không thể nào nhìn thấy được. Khí quyển có thể chứa tới 80% là hơi nước để không khí có thể duy trì ở mức cân bằng.

Dựa vào lượng mưa hoặc sương mù ở từng nơi mà độ ẩm sẽ có thể nằm trong trạng thái cao hoặc thấp. 

Nhiệt độ không khí

Nhiệt độ không khí là hiện tượng mặt đất hấp thụ năng lượng nhiệt của mặt trời khi các tia bức xạ của mặt trời đi qua khí quyển. Ngoài ra, nhiệt độ không khí cũng chính là thước đo độ nóng lạnh của không khí. 

Nhiệt độ không khí không chỉ là yếu tố có sức ảnh hưởng lớn đến sự phát triển và sinh sản của thực vật và động vật, mà còn ảnh hưởng đến tất cả các thông số dự báo thời tiết như: độ ẩm tương đối, tốc độ bay hơi của nước, hướng gió, tốc độ gió và các hiện tượng kết tủa của thời tiết (mưa đá, mưa tuyết). 

Bức xạ mặt trời

Là dòng năng lượng và vật chất mà mặt trời phát ra, và là nguồn năng lượng chính cho quá trình bồi tụ, phong hóa, bóc mòn hoặc vận chuyển trên Trái Đất. Đồng thời đảm nhận khả năng chiếu sáng và sưởi ấm cho các hành tinh trong hệ mặt trời. 

Có thể nói, trong lĩnh vực dự báo thời tiết thì khí hậu, nhiệt độ không khí, áp suất không khí và thời tiết là những phạm trù có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Do đó, các phần tử ấm lên sẽ di chuyển và va chạm vào nhau để tạo lên áp lực không khí mạnh, mật độ không khí dày. 

Khí hậu là gì?

Khí hậu là hiện tượng liên quan đến độ ẩm, nhiệt độ, lượng mưa… xảy ra trong bầu khí quyển, trong một khoảng không gian và thời gian cụ thể. Ở mỗi một vị trí địa lý khác nhau, mỗi quốc gia sẽ có những kiểu khí hậu khác nhau do nằm ở vị trí địa lý khác nhau.

Đặc điểm của khí hậu Việt Nam

Vì vị trí địa lý của Việt Nam là nằm trong vành đai khí hậu nhiệt đới cận chí tuyến nên có khí hậu điển hình là nhiệt đới gió mùa. Biểu hiện của môi trường khí hậu này là có lượng mưa lớn 1500 – 2500mm/năm; có số giờ nắng nhiều, nhiệt độ cao trung bình 21 độ, độ ẩm cao trên 80%.

Khí hậu biến đổi thất thường, giữa 2 miền Nam – Bắc có sự phân biệt rõ rệt. Miền Bắc có năm mùa đông kéo dài, rất lạnh; có năm mùa đông đến muộn hoặc rất ấm. Đặc biệt là khu vực miền Trung, là nơi gần biển nên đến mùa mưa bão thường xảy ra mưa lớn. Đó cũng là lý do mà thường xuyên phải theo dõi để có được cách ứng phó kịp thời. 

Vì vị trí địa lý của Việt Nam là nằm trong vành đai khí hậu nhiệt đới cận chí tuyến nên có khí hậu điển hình là nhiệt đới gió mùa. Biểu hiện của môi trường khí hậu này là có lượng mưa lớn 1500 – 2500mm/năm; có số giờ nắng nhiều, nhiệt độ cao trung bình 21 độ, độ ẩm cao trên 80%.

Khí hậu biến đổi thất thường, giữa 2 miền Nam – Bắc có sự phân biệt rõ rệt. Miền Bắc có năm mùa đông kéo dài, rất lạnh; có năm mùa đông đến muộn hoặc rất ấm. Đặc biệt là khu vực miền Trung, là nơi gần biển nên đến mùa mưa bão thường xảy ra mưa lớn. Đó cũng là lý do mà thường xuyên phải theo dõi để có được cách ứng phó kịp thời. 

Sự khác nhau giữa thời tiết và khí hậu là gì?

Mặc dù chúng ta có thể ngầm hiểu khí hậu và thời tiết là 2 khái niệm khác nhau hoàn toàn nhưng lại rất khó để phân biệt. Tuy nhiên, sự khác nhau lớn nhất giữa thời tiết và khí hậu chính là thời gian xảy ra. 

Khi muốn nhắc đến một mô hình thời tiết quy chuẩn của một địa điểm cụ thể, được thực hiện trong một khoảng thời gian, chúng ta sẽ dùng khái niệm khí hậu để ngụ ý vì thời tiết chính là khí hậu trung bình ở một khu vực nhất định. Khí hậu thường đề cập đến hành vi tối đa và cách thức trong một khoảng thời gian điển hình. Đặc biệt hơn nữa, 2 yếu tố chính ảnh hưởng đến khí hậu chính là nhiệt độ và lượng mưa. Không chỉ vậy, do khí hậu không thay đổi thường xuyên nên khí hậu của một nơi sẽ phải mất vài năm để thay đổi. Đó là một sự lặp đi lặp lại có quy luật của các hiện tượng tự nhiên.

Khác với khí hậu, thời tiết đề cập đến nhiệt độ, tốc độ gió và độ ẩm. Không chỉ vậy, thời tiết còn được coi là trạng thái khôn ngoan của bầu không khí tại một khu vực địa lý. Nếu khí hậu phải mất nhiều năm để thay đổi thì thời tiết có thể thay đổi trong vài giờ, thậm chí mất vài phút. Nhắc đến thời tiết tức là nói đến biểu hiện của những hiện tượng như: mưa, nắng hay có tuyết…

Hy vọng rằng với những kiến thức về khí hậu và thời tiết mà maynenkhikhongdau.net vừa cùng bạn đọc tìm hiểu. Chúng ta có thể hiểu và phân biệt được sự khác nhau của 2 khái niệm này.