Tục ngữ là gì? Những câu tục ngữ về thầy cô ý nghĩa

Tục ngữ là thể loại văn học dân gian phổ biến trong kho tàng ca dao, tục ngữ, thành ngữ dân gian. Nó được đúc kết từ kinh nghiệm sống của cha ông ta qua từng thế hệ. Đừng bỏ lỡ bài viết sau đây để được giải đáp chi tiết tục ngữ là gì và bật mí những câu tục ngữ về thầy cô ý nghĩa nhất nhé!

Tìm hiểu tục ngữ là gì?

Nói tiếng Việt là thứ ngôn ngữ giàu, đẹp, đa màu sắc quả không sai. Trong kho tàng Tiếng Việt thì ca dao, tục ngữ, thành ngữ cực kỳ đa dạng và giàu tính biểu đạt. Giải đáp cho câu hỏi tục ngữ là gì thì theo từ điển Tiếng Việt ta định nghĩa như sau:

Tục ngữ là những câu nói dân gian súc tích, ngắn gọn, có nhịp điệu, hình ảnh. Tục ngữ thể hiện được những kinh nghiệm sống về mọi mặt như tự nhiên, lao động, sản xuất mà nhân dân ta đã đúc kết, vận dụng từ chính cuộc sống, lời ăn, tiếng nói và suy nghĩ hàng ngày.

Kho tàng tục ngữ Việt Nam có đa dạng câu tục ngữ được nhân dân lao động sáng tạo và lưu truyền bằng miệng cho đến ngày nay. Những câu tục ngữ dạy cho con người những điều hay lẽ phải, đạo lý sống cũng như kinh nghiệm sống mà cha ông ta đã đúc kết từ bao đời nay. Tục ngữ đúc kết kinh nghiệm cũng như tri thức của nhân dân dưới hình thức câu nói súc tích, ngắn gọn, có nhịp điệu và cực kỳ dễ nhớ.

Một số ví dụ về tục ngữ Việt Nam:

• Tấc đất tấc vàng
• Uống nước nhớ nguồn
• Ăn quả nhớ kẻ trồng cây

Nguồn gốc của tục ngữ

Tục ngữ đã xuất hiện từ rất lâu rồi và không ai biết được mốc thời gian cụ thể mà thể loại văn học dân gian này ra đời. Người ta cho rằng, tục ngữ ra đời từ thời cổ mà cha ông đã đúc kết kinh nghiệm, quan sát từ quá trình lao động sản xuất và đời sống xã hội. Khái quát lại, tục ngữ có thể được tạo nên từ nhiều nguồn gốc khác nhau như:

• Tục ngữ bắt nguồn từ cuộc sống thực tiễn, từ hoạt động sản xuất và đầu tranh của nhân dân, do chính nhân dân trực tiếp sáng tạo nên
• Tục ngữ được tách từ các tác phẩm văn học dân gian
• Tục ngữ được rút ra từ những tác phẩm văn học bằng con đường dân gian hóa tạo ra những lời hay ý đẹp
• Tục ngữ là sự vay mượn của nước ngoài.

Xem thêm: Thành ngữ là gì ví dụ? Phân biệt thành ngữ và tục ngữ

Nội dung đặc điểm của tục ngữ

Khi tìm hiểu về tục ngữ là gì thì chúng ta sẽ cùng khám phá về nội dung và đặc điểm cụ thể của thể loại văn học dân gian này dưới đây nhé!

Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất

Bằng cách nói súc tích, ngắn gọn, có nhịp điệu, có vần và giàu hình ảnh, những câu tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất thể hiện những chiêm nghiệm quý báu của nhân dân ta bao đời này. Nó phản ánh và truyền đạt các hiện tượng tự nhiên và lao động sản xuất. Có thể ví, những câu tục ngữ đó chính là “túi khôn” của ông cha ta và có tính chất tương đối chính xác nhờ vào việc quan sát.

Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất ra đời khi người lao động nghèo có sự đấu tranh với thiên nhiên. Ông cha ta đã đúc kết và biến nó thành kinh nghiệm riêng trong cuộc sống. Cho đến hiện nay, thể loại này vẫn được lưu truyền rộng rãi và trở thành tri thức văn hóa tốt đẹp của dân tộc.

Ví dụ về tục ngữ thiên nhiên và lao động sản xuất:

• Ráng mỡ gà có nhà thì giữ
• Cơn đằng đông vừa trông vừa chạy

Cơn đằng nam vừa làm vừa ăn

• Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống

Tục ngữ về con người và xã hội

Tục ngữ về con người và xã hội rất giàu hình ảnh so sánh, hàm súc, ẩn dụ về mặt nội dung. Những câu nói này được tạo ra nhằm tôn vinh những giá trị tốt đẹp của con người cũng như đưa ra những lời nhận xét, lời khuyên về phẩm chất và lối sống mà con người cần có.

Ví dụ về tục ngữ về con người và xã hội:

• Đất có lề, quê có thói
• Phép vua thua lệ làng
• Cá lớn nuốt cá bé
• Con dại cái mang

Xem thêm: Ca dao là gì? Những bài ca dao hay về tình yêu, tình cảm gia đình

Tục ngữ về triết lý dân gian

Tục ngữ về triết lý dân gian thể hiện những kinh nghiệm sống quý báu, những tư tưởng đạo đức, truyền thống của cha ông ta.

• Thể hiện tư tưởng nhân đạo của nhân dân ta, đề cao sự lao động của con người chứ không phải là vật chất.

Ví dụ: Người làm ra của, của không làm ra người\

• Thể hiện thái độ cũng như đánh giá về lao động, nhận xét của người lao động.

Ví dụ: tay làm hàm nhai, tay quai miệng trễ

• Ca ngợi vẻ đẹp con người, đất nước và lòng tự hào dân tộc

Ví dụ: Thứ nhất kinh kỳ, thứ nhì Phố Hiến

• Thể hiện tinh thần đấu tranh bất khuất của nhân dân ta trước những áp bức bất công

Ví dụ: Thắng làm vua thua làm giặc

• Khen ngợi những đức tính tốt của con người, thể hiện truyền thống đạo đức quý báu của dân tộc.

Ví dụ: Có công mài sắt, có ngày nên kim

Đói cho sạch, rách cho thơm.

Nghệ thuật sử dụng trong câu tục ngữ

Tục ngữ Việt Nam có đặc điểm về nghệ thuật bao gồm:

• Có mối quan hệ chặt chẽ về mặt nội dung và hình thức: Trong câu tục ngữ, nội dung và hình thức luôn có sự gắn kết chặt chẽ với nhau để tạo thành câu thống nhất. Chính điều này nhằm thể hiện tính bền vững cho câu tục ngữ
• Mang tính hình tượng: Thể hiện qua các biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ hay nhân hóa
• Có vần điệu và sự hòa đối: Vì được lưu truyền chủ yếu bằng miệng nên đa số đều có vần điệu, ngắn gọn súc tích nên dễ nhớ và dễ thuộc

Những câu tục ngữ về thầy cô ý nghĩa nhất

Nghĩa thầy trò luôn là cảm hứng lớn nhất trong sáng tác ca dao, tục ngữ thành ngữ dân gian. Nhân dân ta đã bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc công lao dạy dỗ của thầy cô bằng những câu tục ngữ sau:

Vừa rồi là những lý giải cho câu hỏi tục ngữ là gì cũng như những bật mí những câu tục ngữ hay về tình thầy trò. Hy vọng, những kiến thức mà chúng tôi chia sẻ thực sự hữu ích với bạn đọc.