Vitamin C là gì? Tác dụng của vitamin C và cách bổ sung hiệu quả nhất

Vitamin C được xem là loại dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe con người; là hoạt chất tuyệt vời mang đến giá trị diệu kỳ cho nhan sắc. Vậy Vitamin C là gì? Cùng tìm hiểu lợi ích, cách bổ sung hiệu quả Vitamin C và những lưu ý cần biết về loại Vitamin này để bạn luôn có được một sức khỏe tốt nhé!

Khái niệm Vitamin C là gì?

Vitamin C hay còn gọi là Axit Ascorbic là một trong danh sách 13 loại vitamin thiết yếu đối với cơ thể, là vitamin cần thiết để cơ thể có thể hình thành được các mạch máu, sụn, cơ và collagen trong xương. 

Axit Ascorbic là một loại axit có tính tan trong nước vậy nên cơ thể con người không lưu trữ Vitamin C mà nó tồn tại trong cơ thể con người dưới hai dạng D và L tham gia vào các hoạt động khác nhau của cơ thể. 

Lưu ý: Khi Vitamin C tồn tại dưới dạng L sau lần oxy hóa đầu tiên sẽ chuyển thành Axit Ascorbic (hơi ngả màu) nhưng vẫn giữ hoạt tính sinh học của Vitamin C. Nó sẽ tiếp tục chuyển thành Diketo Golunat (màu vàng sẫm) đồng thời mất hoạt tính sinh học của Vitamin C nếu bị oxy hóa lần nữa.

Vitamin C đóng vai trò thiết yếu là chất chống oxy hóa, giúp cơ thể hấp thụ và lưu trữ sắt; giúp bảo vệ cơ thể chống lại các tác động của các gốc tự do. Mà các gốc tự do là nguyên nhân chính gây ra các bệnh như: bệnh tim; ung thư và nhiều bệnh khác ở con người. 

Tác dụng của Vitamin C

Vitamin C có công dụng gì? Vì Vitamin C mang chức năng tương tự như một chất chống oxy hóa và khả năng miễn dịch nên Vitamin C được xem như là một phương tiện giúp ngăn ngừa hoặc điều trị nhiều tình trạng sức khỏe. Đồng thời Vitamin C cũng có tác dụng diệu kỳ trong việc chăm sóc và bảo vệ da vậy nên nó được ứng dụng nhiều trong làm đẹp. Cùng tìm hiểu những chức năng cụ thể của Vitamin C dưới đây:

Đẩy nhanh quá trình hình thành collagen

Quá trình tổng hợp Collagen sẽ gặp trở ngại lớn nếu thiếu Vitamin C gây xuất hiện xuất huyết ở nhiều mức độ khác nhau khi các vết thương lâu lành như: tình trạng vỡ mao mạch, chảy máu lợi hay chảy máu dưới da; thành mạch yếu,… Đây là các hiện tượng triệu chứng thường gặp ở bệnh scobat khi Collagen bị thiếu hụt.

Hỗ trợ quá trình bài tiết cơ thể

Vitamin trong cơ thể ở dạng L sau lần thứ hai oxy hóa thành Diketo Golunat (glutathione) cùng với các chất độc tích tụ trong cơ thể sẽ bị bài tiết ra ngoài.

Tham gia quá trình chuyển hóa cholesterol

Vitamin C giúp giảm hàm lượng cholesterol trong máu, loại bỏ cholesterol trong động mạch bị tích tụ trong 1 khoảng thời gian dài bởi Vitamin C có khả năng giúp 80% cholesterol có trong cơ thể chuyển hóa thành sulfat có khả năng tan nhanh trong nước và sau đó bài tiết ra bên ngoài cơ thể.

Ngoài ra, với hàm lượng Vitamin cung cấp đủ cho cơ thể thì công dụng của Vitamin C còn giúp ích cho việc gia tăng các thành phần có ích cho máu như: lipoprotein làm giảm khả năng bị xơ vữa động mạch.

Tăng cường bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh mãn tính

Vitamin C là một chất chống oxy hóa mạnh thúc đẩy gia tăng mức độ chống oxy hóa trong máu nhằm tăng cường khả năng phòng vệ tự nhiên của cơ thể, giảm nguy cơ mắc các loại bệnh mãn tính như là: bệnh tim, viêm khớp,…

• Chất chống oxy hóa thực ra là các phân tử tham gia tích cực trong quá trình tăng cường hệ miễn dịch thông qua việc bảo vệ các tế bào từ các gốc tự do hay còn gọi là các phân tử có hại.
• Khi các gốc tự do tích lũy sẽ thúc đẩy trạng thái stress oxy hóa, nguyên nhân chính gây nên các bệnh mãn tính.
• Theo các nghiên cứu về Vitamin C hầu hết cho rằng Vitamin C giúp bảo vệ tự nhiên của cơ thể chống viêm. Thực tế, mức độ oxy hóa trong máu có thể tăng mức độ lên đến 30% khi cơ thể tiêu thụ nhiều Vitamin C.

Giúp cơ thể chống lại cao huyết áp

Đối với cả người lớn khỏe mạnh và người lớn có huyết áp cao thì việc bổ sung vitamin C đã được chứng minh với các công dụng sau:

• Huyết áp cao rất nguy hiểm khiến bạn có nguy cơ cao bị bệnh tim và là nguyên nhân tử vong hàng đầu trên toàn cầu. Vitamin C có khả năng giúp hạ huyết áp ở những người có hoặc không có huyết áp cao.

Ở người lớn có huyết áp cao huyết áp tâm thu giảm bằng 1,48 mmHg và huyết áp tâm thương giảm trung bình 1,67 mmHg nếu bổ sung vitamin c một lượng đủ. Tuy nhiên, trên thực tế, những người có huyết áp cao không nên chỉ bổ sung vitamin C để điều trị bởi công dụng của Vitamin C tác dụng lên huyết áp chưa rõ ràng là có phải lâu dài hay không.

• Một nghiên cứu trên động vật đã chỉ ra rằng việc bổ sung vitamin C hỗ trợ đắc lực cho việc thư giãn các mạch máu mang máu từ tim khiến mức huyết áp giảm xuống.

Ngăn ngừa nguy cơ mắc ung thư

Vitamin C tham gia trong quá trình tổng hợp collagen vì vậy nó giúp các tế bào kẽ luôn duy trì ở trạng thái cấu trúc bình thường, làm giảm sự phát triển nhanh chóng của quá trình hình thành lên các tế bào ung thư. 

Ngoài ra, Vitamin C cũng có hiệu quả tốt trong việc ngăn ngừa sự xuất hiện của các khối u trong đường tiêu hóa bởi lượng Vitamin C có khả năng ngăn chặn được sự hình thành nitrosamines trong đường tiêu hoá.

Ngăn ngừa bệnh Gout tấn công

Gout (gút) là một loại bệnh liên quan đến viêm khớp, đặc biệt là ở những ngón chân to; khiến người bệnh luôn phải chịu một cảm giác vô cùng đau đớn dữ dội của sự sưng lên đột tại các khớp xương. Đây là các triệu chứng của tình trạng trong máu thừa quá nhiều axit uric. 

Các loại thực phẩm bổ sung vitamin C hay thuốc bổ sung vitamin C có tác dụng làm giảm nồng độ acid uric trong máu. Vậy nên ngăn ngừa bệnh gút tấn công là một trong số những công dụng của vitamin C đối với sức khỏe của con người.

Ví dụ: Theo một nghiên cứu với 1.307 người đàn ông cho thấy rằng nồng độ axit uric trong máu của những người uống vitamin C hay hấp thụ nhiều vitamin C từ thuốc bổ sung Vitamin C hay các loại thực phẩm bổ sung vitamin C,… giảm đáng kể so với những người ít tiêu thụ loại vitamin này. Và đặc biệt, những người bổ sung vitamin C có nguy cơ mắc bệnh gút thấp hơn đến 44%.

Cải thiện hấp thụ sắt

Sắt là một chất dinh dưỡng có nhiều chức năng quan trọng và cần thiết đối với cơ thể để tạo ra các tế bào hồng cầu và vận chuyển oxy nuôi khắp cơ thể. Vitamin C giúp ngăn ngừa sự thiếu sắt bằng việc cải thiện khả năng hấp thu sắt kém hấp thụ từ chế độ ăn uống ví dụ như sắt có nguồn gốc từ các nguồn không phải thịt.

Trong một nghiên cứu, Sự hấp thụ sắt có thể lên đến 67% chỉ đơn giản là tiêu thụ 100mg Vitamin C. Điều này chứng minh rằng làm giảm nguy cơ thiếu máu ở những người dễ bị thiếu sắt là một tác dụng của Vitamin C đối với cơ thể không thể bỏ qua. 

Nếu bạn bị thiếu chất sắt, có thể bổ sung Vitamin C thông qua con đường ăn uống từ các thực phẩm chứa nhiều Vitamin C như: ổi, ớt chuông, súp lơ, các loại rau lá xanh, cam,…. hoặc các loại thuốc uống bổ sung vitamin C như: Uống Vitamin C dạng viên, Vitamin C dạng nén, uống vitamin C 1000mg,… sẽ giúp bạn cải thiện nồng độ sắt trong máu đồng thời giúp kiểm soát được bệnh thiếu máu.

Tăng cường miễn dịch

Vitamin C có khả năng giúp các tế bào máu trắng hoạt động hiệu quả hơn, giúp nhanh lành các vết thương cùng tăng cường hệ thống phòng thủ của da vì vậy mà Vitamin C giúp gia tăng khả năng miễn dịch cho cơ thể.

Vitamin C có liên quan đến nhiều bộ phận của hệ miễn dịch bởi vậy mà người ta thường nhắc nhở nhau bổ sung Vitamin C để nhằm mục đích tăng cường khả năng miễn dịch cho bản thân.

• Giúp bảo vệ cơ thể khỏi bị nhiễm trùng bởi Vitamin C khuyến khích bạch cầu (tế bào lympho và thực bào) được sản xuất một cách đều đặn thường xuyên.
• Bảo vệ các tế bào máu trắng khỏi các phân tử có hại như là các gốc tự do, đồng thời giúp nó hoạt động một cách hiệu quả hơn.
• Tăng cường các rào cản của da bởi Vitamin C được xem như một chất chống oxy hóa hoạt động tích cực trên da và là hệ thống phòng thủ thiết yếu của da.

Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, Vitamin C có tác dụng tích cực đến quá trình làm lành vết thương. Ví dụ, việc bổ sung Vitamin C cho những người viêm phổi có hàm lượng thấp hơn bình thường có khả năng làm rút ngắn thời gian hồi phục của phổi.

Hỗ trợ bảo vệ trí nhớ ở tuổi già

Vitamin C là một chất chống oxy hóa mạnh có liên quan đến khả năng nhớ và suy nghĩ. Chứng rối loạn trí nhớ và suy nghĩ như mất trí nhớ thường có phần đóng góp nhỏ nào đó của nồng độ Vitamin C thấp.

Vậy nên nếu bạn không nhận đủ từ chế độ ăn uống việc bổ sung Vitamin C qua những loại thuốc bổ sung vitamin C cũng có lợi trong việc bảo vệ đối với suy nghĩ cũng như trí nhớ của bạn theo độ tuổi. Tuy nhiên, để hiểu về tác động của việc bổ sung Vitamin C bằng con đường này đối với sức khỏe hệ thần kinh thì cần phải có nghiên cứu khoa học dựa trên cơ sở con người một cách chính xác hơn.

Xem thêm: Vitamin d3 là gì? Tác dụng của vitamin d3, cách bổ sung hiệu quả

Bảo vệ da, chống nếp nhăn

Vitamin C là chất kích hoạt enzyme có thể bảo vệ vitamin A, vitamin E, các axit béo thiết yếu khỏi bị phân hủy đồng thời làm gia tăng sự hoạt động của một số kim loại như: sắt, canxi,… giúp da có thể chống lại các tác hại của tia cực tím sinh ra các gốc tự do. 

Ngoài ra, Vitamin C hỗ trợ thúc đẩy quá trình trao đổi chất giúp da tránh được hiện tượng sản sinh da các đốm tàn nhang đồng thời góp phần ngăn ngừa lão hóa da, kiểm soát sắc tố da, làm sáng da. 

Vì vậy mà trong quá trình làm đẹp đặc biệt cải thiện da, các chị em luôn được khuyên sử dụng loại vitamin này. Cho nên không khó để bắt gặp những câu hỏi như: Viên uống vitamin C làm đẹp da, viên uống vitamin C loại nào tốt hay uống vitamin C đẹp da như thế nào? Uống vitamin C như thế nào để da đẹp?…

Công dụng của Vitamin C đối với da là không thể bàn cãi tuy nhiên bạn cũng không nên lạm dụng nó bạn cần hiểu thuốc vitamin C có tác dụng gì và tốt nhất nên theo chỉ định của bác sĩ nếu bạn muốn bổ sung Vitamin C bằng con đường này.

Các triệu chứng và dấu hiệu của thiếu hụt Vitamin C

Vết thương chậm lành

Vitamin C giúp thúc đẩy để tạo ra collagen, đây là một loại protein đóng vai trò quan trọng trong tất cả các giai đoạn để da lành lại đồng thời giúp bạch cầu trung tính chống lại nhiễm trùng xâm nhập từ vị trí vết thương. Vì vậy mà nếu lượng vitamin C trong máu và mô của bạn bị thiếu hụt thì thời gian lành vết thương sẽ diễn ra chậm hơn.

Bầm tím, xuất hiện chảy máu cam, chảy máu nướu

Collagen là một loại protein rất cần thiết cho răng và lợi khỏe mạnh, ngoài ra Vitamin C cũng giúp hình thành máu đông để chống chảy máu, giúp mạch máu luôn khỏe mạnh. 

Nếu xuất hiện các tình trạng như: chảy máu cam, nướu bị chảy máu hay bị bầm tím,…. trong 1 khoảng thời gian thì bạn đã bị thiếu lượng Vitamin C cần thiết cho cơ thể và bạn cần phải bổ sung lượng Vitamin C này nếu muốn chấm dứt tình trạng trên.

Tăng cân

Nghiên cứu cho thấy Vitamin C có mối liên hệ với lượng mỡ trong cơ thể, nó giúp đốt cháy chất béo để giải phóng năng lượng vì vậy nếu lượng Vitamin trong cơ thể ở mức thấp sẽ khiến cho lượng mỡ trong cơ thể cao hơn, xuất hiện tình trạng dư thừa quá nhiều mỡ.

Bị khô da và nhăn da

Vitamin C là một chất chống oxy hóa giúp bảo vệ làn da khỏi các gốc tự nhiên được sinh ra từ tia cực tím. Khi thiếu hụt vitamin C, cơ thể sẽ không còn bức rào nào ngăn cản bảo vệ làn da trước những tác hại mà gốc tự do làm ảnh hưởng đến như: phá vỡ dầu, protein hoặc thậm chí là cả ADN.

Vậy nên những người có chế độ ăn uống lành mạnh với lượng Vitamin trong cơ thể đầy đủ rất dễ dàng để sở hữu một làn da mềm mại và mịn màng hơn so với những cơ thể bị thiếu hụt vitamin C.

Ngoài những triệu chứng rõ ràng hơn ở trên, cũng có một số biểu hiện triệu chứng dưới đây mà chúng ta ít để ý tới hơn như:

• Thường xuyên mệt mỏi và hay cáu kỉnh.
• Dễ gặp phải các bệnh liên quan đến miễn dịch: suy giảm miễn dịch.
• Mất thị lực do hậu quả của thoái hóa điểm vàng,… 

Cách hiệu quả nhất để bổ sung Vitamin C cho cơ thể

Lượng Vitamin C tiêu chuẩn mỗi ngày cơ thể cần hấp thụ

Theo khuyến nghị của RDA (Recommended Dietary Allowance) thì đối với từng đối tượng phân chia theo giới tính, độ tuổi thì lượng Vitamin C lấy từ thực phẩm, thuốc và cả thực phẩm bổ sung sẽ có liều lượng như sau:

Lưu ý: Những người hút thuốc thường xuyên cần phải bổ sung lượng Vitamin C nhiều hơn những người không hút thuốc 35mg/ngày.

Hầu hết, mọi người có thể bổ sung Vitamin C bằng cách uống vitamin C thông qua thực phẩm bổ sung Vitamin C hoặc các loại viên uống vitamin C với hàm lượng cao một cách an toàn. Tuy nhiên, lượng Vitamin C này theo từng lứa tuổi sẽ có những khuyến cáo cho mức tiêu thụ tối đa nhất định được chấp nhận như sau:

Các nguồn giúp bổ sung Vitamin C cho cơ thể hiệu quả

Cơ thể người cần một lượng lớn Vitamin C để đảm bảo các hoạt động sống được diễn ra bình thường vậy nên việc bổ sung Vitamin c là điều cần thiết mà mỗi người chúng ta đều cần phải lưu ý. Chúng ta có thể lựa chọn bổ sung vitamin C từ những thực phẩm tự nhiên hoặc từ những chế phẩm Vitamin C.

Thực phẩm tự nhiên chứa lượng lớn hàm lượng Vitamin C

Có rất nhiều loại thực phẩm giàu vitamin C đặc biệt ở rau quả và trái cây vậy nên không khó để bạn có thể tìm và lựa chọn một loại thực phẩm tự nhiên bất kỳ mình thích bổ sung vào thực đơn hằng ngày nhằm hấp thụ đủ lượng Vitamin C cần thiết cho cơ thể.

Dưới đây là danh sách các loại thực phẩm tự nhiên giàu vitamin C các bạn có thể tham khảo:

• Me rừng: Aamla tiếng Việt gọi là me rừng hay là chùm ruột núi, một số nơi gọi là me mận hoặc mắc kham là loại trái cây kỳ diệu được giữ kín nhất của Ấn Độ (chế ra nhiều loại thuốc và xà phòng) bởi hàm lượng Vitamin C chứa trong Aamla được đánh giá là nhiều nhất trong tự nhiên.

Me rừng giúp tăng cường miễn dịch, bảo vệ cơ thể chống lại các loại bệnh đặc biệt là các loại bệnh dịch theo mùa và chúng thường tiêu thụ dưới dạng sấy khô, làm thành kẹo hoặc dưới dạng ngâm.

• Ớt cay và ớt chuông: Mọi người vẫn thường cho rằng những loại có vị chua thường có nhiều vitamin c nhưng thực tế không phải vậy. Một chén ớt cắt nhỏ có thể cung cấp khoảng 107.8 mg Vitamin C cho cơ thể. Ngoài ra trong ớt cay còn chứa hợp chất Capsaicin hỗ trợ làm giảm các triệu chứng đau nhức ở cơ và xương khớp.

Với một chén ớt chuông xắt nhỏ đã chứ tới hơn 190mg Vitamin C và gáp 3 lần hàm lượng Vitamin C chứa trong 1 quả cam. Thường ớt chuông đỏ chứa nhiều hàm lượng Vitamin C hơn ở ớt chuông xanh bạn có thể lựa chọn sao cho hợp khẩu vị của mình.

• Các loại rau củ họ cải: Một phần cải xoăn thông thường có thể bổ sung Vitamin c một lượng khoảng 80.4 mg. Các loại rau củ họ cải ngoài chưa chứa hàm lượng Vitamin C cao còn chứa lượng chất xơ cùng khoáng chất rất phong phú.
• Dâu tây: Hàm lượng Vitamin C chứa trong một ly sinh tố dâu tây lên đến khoảng 84.7 mg. Đây là loại trái cây rất được yêu thích ngoài ra nó còn hỗ trợ làm trắng răng tự nhiên.
• Rau xanh: Các loại rau xanh như rau bina chứa rất nhiều Vitamin C, với 100g rau bina có thể cung cấp hàm lượng Vitamin C lên tới 120 mg đủ cung cấp Vitamin C một ngày cho cơ thể hoạt động.
• Ngoài ra còn có một số loại thực phẩm tự nhiên khác chứa hàm lượng Vitamin C cao như: kiwi (164 mg/1 chén), cam (95.8 mg/1 ly), đu đủ (86.5 mg/1 chén), bưởi (71.8 mg/1 chén), xoài (45.7 mg/1 chén), cà chua (18.9 mg/chén),….

Bổ sung Vitamin C từ chế phẩm

Bổ sung Vitamin C từ chế phẩm là một biện pháp nhanh chóng tuy nhiên trước khi dùng phương pháp này tốt nhất bạn nên tham khảo ý kiến từ các bác sĩ đặc biệt là các dạng Vitamin C dạng viên với hàm lượng cao hoặc là dung dịch dạng tiêm khi mà thị trường bão hòa các loại chế phẩm bổ sung Vitamin C như hiện nay.

Hướng dẫn bổ sung Vitamin C từ một số loại chế phẩm như sau:

• Vitamin C dạng viên nén: Không nên nhai hay nghiền nát trước khi uống mà nên nuốt toàn bộ cùng với một ly nước đầy. Lưu ý các loại có hàm lượng cao như: viên uống Vitamin C 1000mg,… cần phải đọc kỹ hướng dẫn hoặc hỏi trước ý kiến bác sĩ.
• Bổ sung Vitamin C dạng viên ngậm: Không nên nhai hay nghiền nát mà nên để nó tan tự nhiên trong miệng khi ngậm.
• Dạng bột: Có thể hòa tan chúng với nước hoặc trộn chung với thức ăn mềm, canh hay súp.
• Dạng lỏng: Uống vitamin C trực tiếp ở dạng này nhưng lưu ý tránh việc dùng quá liều.
• Dạng viên nhai: Bổ sung Vitamin C dạng viên nhai bạn cần lưu ý phải nhai kỹ trước khi nuốt.

Một số lưu ý về dụng phụ của Vitamin C

Khi tiêu thụ Vitamin C quá liều sẽ gây ra điều gì? Tiêu thụ một lượng lớn Vitamin C không gây ra bất cứ vấn đề gì tuy nhiên nếu vượt ngưỡng cho phép như là 1000 mg mỗi ngày thì không phải lượng Vitamin C đều được cơ thể hấp thụ mà nó gây ra một số vấn đề cho cơ thể.

Có thể kể đến một vài triệu chứng của việc bổ sung Vitamin C quá liều như: Ợ nóng, nôn, buồn nôn, tắc ruột dẫn đến tiêu chảy và khó chịu đường tiêu hóa, co thắt dạ dày, mệt mỏi, đau đầu, buồn ngủ hoặc mất ngủ,…

Đặc biệt việc bổ sung Vitamin C quá liều còn dẫn đến nguy cơ bị sỏi thận: Khi sử dụng lâu dài với liều lượng 2.000 mg/ngày sẽ khiến tác dụng phụ của Vitamin C trở nên nghiêm trọng. Vì vậy mà khi thực hiện các xét nghiệm y tế các bác sĩ luôn đo nồng độ Vitamin C vì nó có thể ảnh hưởng trực tiếp đến việc xét nghiệm đường huyết.

Một số tương tác giữa Vitamin C với thuốc bạn cần lưu ý

Khi bổ sung Vitamin C đặc biệt là uống Vitamin C trực tiếp từ các chế phẩm, chúng ta cần lưu ý những tương tác của Vitamin C dưới đây:

• Nhôm: Cơ thể có khả năng hấp thụ lượng nhôm nhiều hơn bình thường chẳng hạn như chất kết dính phosphate (phosphate binders) khi uống Vitamin C.
• Hóa trị: Vitamin C là chất chống oxy hóa vì vậy nó có thể làm giảm tác dụng của thuốc điều trị ung thư khi uống Vitamin C trong quá trình hóa trị.
• Estrogen: Nồng độ Estrogen có nguy cơ tăng cao nếu trong quá trình sử dụng thuốc tránh thai hoặc liệu pháp thay thế hormone có kết hợp uống Vitamin C.
• Protease Inhibitor ( Chất ức chế protease): Tác dụng của loại thuốc kháng virus này có thể bị giảm xuống nếu kết hợp đồng thời uống Vitamin C.
• Warfarin: Loại thuốc chống đông máu này sẽ phản tác dụng nếu uống Vitamin C với liều lượng cao.

Vitamin C đóng vai trò quan trọng và cần thiết đối với cơ thể con người vậy nên việc bổ sung Vitamin C hằng ngày là điều không thể bỏ qua. Tuy nhiên bạn cần phải hiểu những tính chất của Vitamin C là gì? Bổ sung Vitamin C như thế nào? Uống Vitamin C sao cho đúng và hiệu quả?…

Hy vọng bài viết tổng hợp về Vitamin C là gì cùng những lưu ý về tác dụng phụ của Vitamin C, tương tác giữa Vitamin C và các loại thuốc khác đã giúp độc giả hiểu hơn về tác dụng cũng như cách bổ sung loại vitamin này một cách khoa học nhất.