Đặc điểm chung của tế bào nhân sơ là gì? Cấu tạo, chức năng
Tế bào nhân sơ là một trong những kiến thức chính của môn Sinh học cấp Trung học cơ sở. Đặc điểm chung của tế bào nhân sơ là gì? Cấu tạo và chức năng ra sao? Hãy cùng maynenkhikhongdau.net giải đáp chi tiết thắc mắc này ở bài viết dưới đây nhé!
Tóm tắt
Tìm hiểu tế bào nhân sơ là gì?
Tế bào nhân sơ hay còn có tên gọi khác là tế bào tiền hay sinh vật nhân sơ (tên khoa học Prokaryote). So với tế bào nhân thực thì tế bào nhân sơ có kích thước nhỏ hơn nhiều. Bên cạnh đó, cấu tạo của nó cũng đơn giản hơn nhiều.
Trong kiến thức về sinh học tế bào nhân sơ thì bạn có thể hiểu tế bào nhân sơ chính là các loại vi khuẩn, vi sinh vật với cấu tạo đơn giản nhất.
Tế bào nhân sơ cũng chính là tế bào của những loài sinh vật nguyên thủy, sinh vật tiền thân, sinh vật nhân sơ. Những loại tế bào này sẽ không có màng nhân. Thực tế thì không phải sinh vật nhân sơ nào cũng đều không có màng nhân. Vẫn có những loài Planctomycetales có ADN được bao bọc ngay trong màng đơn.
Bên cạnh đó, tế bào nhân sơ không hề có cấu trúc nội bào điển hình của một tế bào eukaryote và các bào quan. Đảm nhận các chức năng của các bào quan như ti thể, lục lạc,… là màng sinh chất.
Đặc điểm chung của tế bào nhân sơ
Đặc điểm chung của tế bào nhân sơ bao gồm:
- Chưa hình thành nhân hoàn chỉnh
- Tế bào nhân sơ không hề có hệ thống nội màng như tế bào nhân thực
- Kích thước nhỏ, khoảng từ 1-5mm, nhỏ hơn nhiều lần so với tế bào nhân thực
- Do kích thước nhỏ nên tế bào nhân sơ có khả năng:
- Sinh vật lớn thì tốc độ trao đổi chất với môi trường sẽ diễn ra nhanh hơn
- Tế bào sinh trưởng nhanh thì khả năng phân chia mạnh và số lượng tế bào sẽ tăng nhanh hơn
Xem thêm: Đặc điểm chung của tế bào nhân thực là gì? Cấu tạo, chức năng
Cấu tạo và chức năng của tế bào nhân sơ
Cấu tạo tế bào nhân sơ khá đơn giản. Hầu hết, các tế bào nhân sơ sẽ không có thành tế bào. Tuy nhiên, vẫn có một số tế bào nhân sơ có thành tế bào. Thành tế bào của các loại vi khuẩn được tạo nên từ thành phần chính là peptidoglycan. Đây là thành phần hóa học được cấu tạo bởi chuỗi cacbohiđrat liên kết với nhau bằng polipeptit ngắn.
Chức năng của thành tế bào nhân sơ sẽ quyết định đến hình dạng của tế bào đó. Dựa vào thành phần hóa học cũng như cấu trúc của thành tế bào mà vi khuẩn sẽ được phân làm 2 loại đó là Gram dương và Gram âm.
Màng sinh chất
Màng sinh chất của tế bào nhân sơ được cấu tạo ở bên dưới thành tế bào. Nó được cấu tạo từ lớp kép protein và photpholipit. Ở một số loại vi khuẩn thì phần bên ngoài của thành tế bào được cấu tạo bởi lớp vỏ nhầy. Đây là lớp vỏ đảm nhận chức năng giúp cho vi khuẩn tăng khả năng tự vệ và có thể bám dính chắc chắn trên bề mặt và gây nên nhiều bệnh.
Lông và roi
Ở một số loài sinh vật nhân sơ, cụ thể là vi khuẩn còn có cả cấu tạo lông và roi. Lông tế bào nhân sơ trở thành thụ thể giúp tiếp nhận các virus. Bên cạnh đó, bộ phận này cũng có một số công dụng nhất định trong quá trình tiếp hợp.
Với một số loại vi khuẩn gây bệnh ở người thì lông sẽ giúp chúng bám chắc vào bề mặt tế bào có thể người. Còn roi của tế bào nhân sơ sẽ giúp vi khuẩn di chuyển được.
Tế bào chất
Tế bào chất sẽ nằm ở giữa màng sinh chất và vùng nhân của tế bào nhân sơ. Các thành phần chính của tế bào chất bao gồm riboxom cùng một số cấu trúc khác và bào tương. Trong đó, bào tương có kết cấu là dạng chất keo bán lỏng chứa nhiều hợp chất hữu cơ và vô cơ khác nhau.
Còn riboxom thì được tạo từ nhiều protein và hoàn toàn không có màng bao bọc. Tất nhiên kích thước riboxom tế bào nhân sơ sẽ nhỏ hơn riboxom tế bào nhân thực rất nhiều.
Tìm hiểu về cấu tạo của tế bào nhân sơ thì ta sẽ thấy khác với tế bào nhân thực thì loại tế bào này không có bào quan, màng bọc hay phần khung tế bào. Bên cạnh đó, tế bào của vi khuẩn cũng hoàn toàn không có hệ thống nội màng.
Ngoài ra, một số vi khuẩn tế bào nhân sơ có chứa plasmid. Chức năng của plasmid trong tế bào nhân sơ là biến nạp gen tái tổ hợp từ tế bào này sang tế bào khác.
Tế bào nhân sơ sinh sản bằng hình thức gì?
Tế bào nhân sơ sinh sản theo hình thức sinh sản vô tính. Cụ thể hơn là tế bào này sinh sản theo kiểu phân đôi tế bào. Ở một số sinh vật nhân sơ thì tế bào sẽ kéo dài sau đó mới phân chia sinh sản. Cũng có một số loài sinh vật khác thì các tế bào con sẽ được phân tích ra sau đó tiếp tục lớn lên.
Hình thức sinh sản và phân đôi tế bào ở tế bào nhân sơ diễn ra nhanh chóng. Thường thì ở những loài vi khuẩn nhân sơ thì tốc độ sinh sản trung bình sẽ lên đến 250 nghìn tế bào mới trong vòng 6 giờ. Tính ra, cứ cách 20 phút, chúng sẽ tiến hành phân đôi 1 lần. Chính vì vi khuẩn có tốc độ sinh sản nhanh chóng nên mang đến nhiều tai họa bệnh tật cho con người.
Như vậy, bài viết đã chia sẻ cho bạn kiến thức về tế bào nhân sơ là gì, đặc điểm chung của tế bào nhân sơ, cấu tạo, chức năng và sinh sản của loại tế bào này. Để có thể cập nhật thêm nhiều kiến thức hữu ích khác thì bạn hãy truy cập vào maynenkhikhongdau.net và khám phá nhé!