Phép lai phân tích là gì? Ý nghĩa của phép lai phân tích? Ví dụ

Phép lai phân tích là gì? Ý nghĩa của phép lai phân tích? Đây là thắc mắc chung của rất nhiều người khi tìm hiểu về kiến thức di truyền trong môn sinh học. Hãy cùng maynenkhikhongdau.net tìm hiểu chi tiết ở bài viết dưới đây nhé!

Tìm hiểu phép lai phân tích là gì?

Phép lai phân tích là phép lai của những cá thể mang tính trạng trội cần xác định kiểu gen với những cá thể mang tính trạng lặn. Điều này nhằm mục đích xác định kiểu gen của cá thể mang tính trạng trội xem nó có thuần chủng hay không.

Kết quả phép lai phân tích như sau:

• Nếu như kết quả của phép lai là đồng tính thì điều này có nghĩa là cá thể mang tính trạng trội, có kiểu gen đồng hợp AA thuần chủng.
• Nếu như phép lai có kết quả phân tính thì đồng nghĩa với việc cá thể đó sẽ mang tính trạng trội có kiểu gen dị hợp (Aa) không thuần chủng.

Các phép lai trên đều được gọi là phép lai phân tích. Khi bàn về kiểu gen của cá thể nào đó thì người ta chỉ xem xét đến một vào gặp gen có liên quan mật thiết tới các tính trạng đang được quan tâm như kiểu gen aa (thuần chủng đã quy định)

Những kiểu gen nào mà chứa cặp gen gồm 2 gen tương tự nhau sẽ được gọi là thể đồng hợp. Trong đó, ta quy ước AA là thể đồng hợp trội, aa là thể đồng hợp lặn. Kiểu gen chứa cặp gen bao gồm có 2 gen tương ứng khác nhau được gọi là kiểu gen dị hợp Aa. 

Quy luật phân li

Mỗi tính trạng hiện nay đều do một cặp alen quy định, trong đó sẽ có tính trạng có nguồn gốc từ bố, có cái có nguồn gốc từ mẹ. Tất cả các alen tồn tại trong tế bào theo cách riêng biệt, hoàn toàn không hòa trộn với nhau. Khi giao tử được hình thành thì các thành viên trong cặp alen sẽ phân li đồng đều về các giao tử. Từ đó, chúng ta sẽ có khoảng 50% số giao tử chứa alen này, còn 50% giao tử còn lại chứa alen kia. 

Thực chất, quy luật phân li độc lập chính là các cặp nhân tố di truyền đã được phân li độc lập trong quá trình phát sinh giao tử.

Xem thêm: Quy luật phân li độc lập là gì? Nội dung, ý nghĩa, ví dụ

Những ứng dụng của phép lai phân tích

Phép lai phân tích sẽ khiến cho biến dị tổ hợp xuất hiện vô cùng phong phú ở những loài sinh vật khi chúng giao phối với nhau. Loại biến dị này cũng được xem là nguồn nguyên liệu quan trọng đối với việc chọn giống cũng như quá trình tiến hóa của sinh vật.

Như đã nói, biến dị tổ hợp đóng vai trò cực kỳ quan trọng đối với việc chọn giống. Nó giúp tạo ra tổ hợp gen hoàn toàn mới, tạo nên nhiều kiểu hình mới. Và điều này giúp cho quá trình sản xuất được gia tăng nhiều năng suất hơn.

Tương quan trội – lặn có ý nghĩa gì?

Tương quan trội – lặn được xem là hiện tượng cực kỳ phổ biến ở nhiều tính trạng trên cơ thể của động thực vật cũng như con người. Để hiểu rõ hơn về vấn đề này thì chúng ta sẽ có ví dụ về sự tương quan trội lặn trong tự nhiên như sau:

• Ở loài chuột: Con chuột có tính trạng lông ngắn, có màu đen là tính trạng trội. Còn nếu con chuột có tính trạng lông trắng và dài là tính trạng lặn.
• Ở quả cà chua thì tính trạng quả màu đỏ, thân cao, nhẵn là tính trạng trội, còn tính trạng quả vàng, thân thấp và có lông tơ là tính trạng lặn

Người ta cũng đã áp dụng phép lai phân tích để diễn tả về sự tương quan trội lặn trong tự nhiên như sau:

P: AA × aa

F1: Aa

F1 × F1: Aa × Aa

F2 có tỉ lệ kiểu gen: 1AA : 2Aa : 1aa

KH: 3 trội : 1 lặn

Từ đây, chúng ta có thể rút ra ý nghĩa của phép lai phân tích về sự tương quan trội lặn như sau:

Trong chọn giống, chúng ta cần phải biết xác định được các tính trạng mong muốn và nên tập trung vào nhiều gen quý vào cùng 1 kiểu gen. Điều này có ý nghĩa nhằm tạo ra giống có giá trị cao nhất.

Và để tránh được sự phân li tính trạng có thể diễn ra ở thế hệ con F1, khiến cho tính trạng xấu xuất hiện (tính trạng lặn) gây ảnh hưởng đến năng suất cũng như phẩm chất của vật nuôi, cây trồng, người ta sử dụng phép lai phân tích để kiểm tra độ thuần chủng của các giống cây.

Xem thêm: Biến dị tổ hợp là gì? Vai trò, ý nghĩa của biến dị tổ hợp

Tìm hiểu trội không hoàn toàn là gì?

Gen trội không hoàn toàn là một trong những hiện tượng di truyền có trong kiểu hình của F1 với biểu hiện tính trạng trung gian giữa các thể mẹ và bố với tỉ lệ kiểu hình là 1:2:1.

Hiện tại đã xuất hiện trường hợp có kết quả khác với kết quả thí nghiệm của Menđen là cơ thể lai F1 lại mang tính trạng trung gian giữa bố và mẹ. Đó chính là kiểu di truyền trung gian hay còn được gọi là trội không hoàn toàn.

Lấy ví dụ về trội không hoàn toàn: Lai hai giống hoa cùng thuộc loài hoa phấn đó là hoa trắng và hoa đỏ. Ta có hai tính trạng được tạo ra F1 toàn màu hồng trung gian giữa đỏ và trắng, còn F2 có tỉ lệ 1 hoa đỏ : 2 hoa hồng : 1 hoa trắng.

Vừa rồi là những lý giải chi tiết về phép lai phân tích là gì, ý nghĩa của phép lai phân tích cùng ví dụ minh họa về cách lai phân tích. Hy vọng, những chia sẻ này thực sự hữu ích cho những ai quan tâm tìm hiểu.