Quần xã sinh vật là gì, ví dụ? Những đặc trưng cơ bản của quần xã là gì?
Quần xã là kiến thức cơ bản mà chúng ta đã được học trong môn Sinh học cấp Trung học. Vậy quần xã là gì? Quần xã sinh vật là gì? Quần xã có những đặc trưng cơ bản nào? Hãy cùng maynenkhikhongdau.net đi tìm lời giải đáp cho thắc mắc này dưới đây nhé!
Tóm tắt
Tìm hiểu quần xã là gì?
Quần xã hay quần xã sinh vật là một tập hợp các quần thể các loài sinh vật cùng sống trong một khu vực được gọi là sinh cảnh trong một khoảng thời gian nhất định. Các sinh vật sống trong một quần xã đều có mối quan hệ chặt chẽ với nhau và cả với môi trường sống.
Quần xã sinh vật kết hợp với sinh cảnh sẽ tạo ra một khái niệm mới có tên là hệ sinh thái. Tất cả các quần thể sinh vật trong quần xã có mối quan hệ hay tác động qua lại với nhau và với môi trường sống để có thể tồn tại, thích nghi với môi trường. Và điều này cũng giúp chúng có thể phát triển ổn định trong một thời gian.
Ví dụ về quần xã sinh vật: Ruộng lúa
- Ruộng lúa là quần xã sinh vật bao gồm các quần thể như: Lúa, cỏ, giun đất,…
- Lúa che nắng, che gió cho cỏ
- Cỏ giúp giữ ẩm cho gốc lúa, đồng thời cỏ cũng cạnh tranh chất dinh dưỡng trong đất với gốc lúa
- Lúa và cỏ giữ ẩm cho đất, tạo điều kiện thuận lợi cho vi sinh vật trong đất phát triển
- Giun đất làm cho đất tơi xốp
Xem thêm: Quần thể là gì? Quần thể sinh vật là gì sinh 9? Đặc trưng của quần thể
Tìm hiểu những đặc trưng cơ bản của quần xã
Cấu trúc không gian
Nói về cấu trúc không gian quần xã thì sẽ bao gồm hai vùng chính đó là vùng đệm và vùng lõi. Vùng lõi nằm ở vị trí trung tầm quần xã, là nơi có điều kiện sinh thái ổn định. Các loài động và thực vật ở đây đều là những loài đặc trưng cho quần xã đó.
Phần vùng đệm bao quanh trung tâm quần xã, là nơi tiếp giáp giữa nhiều quần xã với nhau. Ví dụ đó là vùng ngập mặt chính là vùng đệm giữa quần xã trên cạn và quần xã dưới nước.
Có thể nói, hệ động thực vật trong quần xã có sự giao thoa kết nối với các loài sinh vật khác nhau. Những loài sinh vật này thường có xu hướng khai thác lợi thế từ cả hai phía môi trường. Lấy ví dụ như loài gà gô trắng cổ khoang sống cánh rừng xứ Maine làm tổ, tìm kiếm thức ăn, ẩn náu ở môi trường rừng vào mùa đông. Tuy nhiên, vào mùa hè, chúng sẽ đi tìm những nơi thoáng đãng với cây cỏ mọc dày để kiếm thức ăn.
Cấu trúc giống loài
Tất cả các cá thể trong quần xã tác động qua lại với nhau thông qua mối liên hệ là dinh dưỡng và sinh sản. Mối quan hệ sinh sản chỉ xuất hiện ở những cá thể cùng loài. Lý do là những cá thể khác loài sẽ không thể giao phối được với nhau, hoặc nếu có sẽ khiến cho con bị thai lưu hoặc bất thụ. Còn trong mối quan hệ dinh dưỡng thì xuất hiện cả ở những cá thể cùng loài và khác loài.
Đa dạng quần xã
Đa dạng quần xã là đặc trưng cơ bản được xem xét ở số lượng loài có trong quần xã và số lượng cá thể của mỗi loài. Khi số lượng loài càng nhiều thì quần xã càng đa dạng và kích thước quần thể tương đối bằng nhau.
Hiện tại có rất nhiều phương pháp thống kê khác nhau để có thể xác định được sự đa dạng quần xã. Trong đó, người ta áp dụng hai cách chính đó là áp dụng phân bố thống kê mật động tương đối của các loài và tận dụng thông tin để có thể phân tích tổ chức bậc quần xã.
Xem thêm: Thế nào là biện pháp đấu tranh sinh học? Ưu điểm, hạn chế
Chức năng dinh dưỡng
Theo chức năng hay còn gọi là phương thức sống thì quần xã gồm có sinh vật tự dưỡng và sinh vật dị dưỡng.
- Nhóm sinh vật dị dưỡng sẽ tổng hợp các chất hữu cơ có sẵn, thường là các chất hữu cơ sơ cấp. Sinh vật ở nhóm này chủ yếu là vi sinh vật. Các loài động vật trong nhóm dị dưỡng được chia thành: động vật ăn cỏ (bò, hươu,…), động vật ăn mùn bã (giun đất), động vật ăn thịt (hổ, báo,…) và động vật ăn tạp (lợn rừng). Còn vi sinh vật trong nhóm này chủ yếu đảm nhận chức năng phân giải chất hữu cơ thành vô cơ.
- Nhóm sinh vật tự dưỡng: Các loài sinh vật thuộc nhóm này thường có khả năng tự tổng hợp các chất hữu cơ từ chất vô cơ. Sinh vật chủ yếu trong nhóm này là cây xanh, các loài vi khuẩn hóa tổng hợp hoặc quang tổng hợp. Sinh vật nhóm này chủ yếu tạo ra nguồn hữu cơ sơ cấp cho quần xã.
Xem thêm: Hệ sinh thái là gì? Chức năng và thành phần của hệ sinh thái
Các kiến thức khác về quần xã
Cùng với việc tìm hiểu về những dấu hiệu điển hình của một quần xã thì bạn cần lưu ý các kiến thức sau:
- Quan hệ giữa ngoại cảnh và quần xã gắn bó mật thiết với nhau, các quần thể tương tác với nhau và với môi trường
- Ở nhiều nghiên cứu khác thì các nhà khoa học còn sử dụng khái niệm quần xã để chỉ:
- Tập hợp nhóm loài cùng dạng sống, cụ thể: quần xã đáy hồ, quần xã sinh vật nổi
- Tập hợp nhóm loài cùng nơi, cụ thể: quần xã cây ở rừng nhiệt đới, quần xã kiến ở thân cây
- Một tập hợp các loài sinh vật chiếm ưu thế như quần xã cây bụi,…
Vừa rồi, maynenkhikhongdau.net đã giải đáp cho bạn thắc mắc quần xã sinh vật là gì. Hy vọng, thông qua những thông tin mà chúng tôi chia sẻ sẽ giúp bạn mở mang thêm nhiều kiến thức mới mẻ về thế giới xung quanh.