Thuật ngữ là gì? Đặc điểm và cách sử dụng thuật ngữ đúng nhất
Nếu như bạn thường xuyên đọc các cuốn sách về chuyên ngành khoa học và công nghệ thì sẽ thường xuyên bắt gặp các thuật ngữ chuyên ngành. Vậy thuật ngữ là gì? Thuật ngữ có đặc điểm gì và cách sử dụng ra sao? Theo dõi bài viết dưới đây để được maynenkhikhongdau.net giải đáp chi tiết nhé!
Tóm tắt
Tìm hiểu thuật ngữ là gì?
Trong sách Ngữ văn 9 đã giải thích khái niệm thuật ngữ là gì như sau:
Thuật ngữ là những từ ngữ dùng để biểu thị về khái niệm khoa học, công nghệ và thường được sử dụng phổ biến cho các văn bản khoa học và công nghệ. Vậy thuật ngữ trong tiếng Anh là gì? Nó được hiểu là terms.
Trông môn tin học lại đưa ra khái niệm thuật ngữ phần mềm hệ thống chính là các chương trình thực hiện nhiệm vụ quản lý tài nguyên máy tính và các phần cứng kết nối với thiết bị máy tính. Nó cho phép người dùng và các phần mềm ứng dụng có thể tương tác được với các phần cứng.
Thuật ngữ Tin học ICMP, có viết tắt là Internet Control Message, được sử dụng để thông báo về các lỗi xảy ra trong quá trình truyền đi của các gói dữ liệu mạng. ICMP thuộc tầng vận chuyển hay còn gọi là Transport Layer.
Từ đó, ta có thể suy ra, thuật ngữ chính là bộ phận từ vựng dùng để thể hiện những khái niệm đã được xác định của hệ thống khái niệm trong ngành khoa học nào đó.
Nói một cách đơn giản nhất, thuật ngữ là từ chỉ khái niệm của chuyên ngành trong một lĩnh vực nào đó như vật lý, tin học, truyền thông, y học, sinh học,… Các thuật ngữ thường được sử dụng chủ yếu trong các văn bản khoa học công nghệ.
Xem thêm: Tục ngữ là gì? Những câu tục ngữ về thầy cô ý nghĩa
Đặc điểm của thuật ngữ
Cùng với việc tìm hiểu thuật ngữ là gì thì chúng ta sẽ đi tìm hiểu về đặc điểm của thuật ngữ.
- Về tính nguyên tắc, thuật ngữ chỉ dùng để biểu thị một khái niệm và ngược lại
Ví dụ: Thuật ngữ văn học là gì? Văn học là dạng văn bản được xem là hình thức nghệ thuật hoặc những bài viết nào có giá trị nghệ thuật hoặc trí tuệ, do cách triển khai ngôn ngữ theo các cách khác nhau và cách sử dụng bình thường.
- Thuật ngữ không có tính hình tượng: Nội dung mà thuật ngữ biểu thị chính là cách giải thích của thuật ngữ đó và nó cung cấp một tri thức nhất định cho chúng ta.
Ví dụ: Trong tin học, thuật ngữ thư mục là vị trí ảo, là nơi lưu trữ các tệp tin, thư mục khác hoặc chương trình máy tính.
- Thuật ngữ không có tính biểu cảm: Điều này có nghĩa là các thuật ngữ nhằm đưa ra những giải thích chi tiết chứ không mang tính cảm xúc cá nhân.
Ví dụ: Trong Y học, thuật ngữ viêm phổi dùng để nói về tình trạng nhiễm trùng gây viêm túi khí ở một bên phổi.
- Thuật ngữ không bị thay đổi ở các ngôn ngữ khác nhau: Điều này có nghĩa là thuật ngữ mang tính quốc tế và biểu thị chung cho toàn cầu
Xem thêm: Thành ngữ là gì ví dụ? Phân biệt thành ngữ và tục ngữ
Cách sử dụng thuật ngữ
Sau khi tìm hiểu nghĩa thuật ngữ là gì cũng như các đặc điểm cụ thể của thuật ngữ thì việc của chúng ta là cần sử dụng đúng cách và đúng ngữ cảnh. Muốn hiểu chính xác và sử dụng thuật ngữ đúng cách thì bạn phải có định nghĩa hoặc giải thích thuật ngữ trong lĩnh vực khoa học công nghệ. Cùng với đó, người dùng cũng cần lưu ý đến văn cảnh sử dụng cho thích hợp.
Đối với các loại văn bản ở nhiều lĩnh vực khác nhau thì nếu việc sử dụng thuật ngữ có thể gây nhầm lẫn thì phải chú thích rõ ràng. Phần chú thích thì nên in nghiêng hoặc đặt vào dấu ngoặc kép.
Điều đặc biệt là thuật ngữ không nên được sử dụng để biểu hiện những sắc thái cảm xúc gây mâu thuật về sắc tộc, tôn giáo, giới tính, địa vị, giai cấp, tuổi tác. Khác với các từ ngữ mang tính văn chương thì thuật ngữ cần được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt và ban hành.
Cách đặt tên cho thuật ngữ
Người ta thường đặt tên cho thuật ngữ theo những cách như kế thừa, vay mượn hoặc sử dụng cách tạo mới, cụ thể:
- Kế thừa: Sử dụng các từ ngữ có sẵn trong từ điển nhưng được định nghĩa lại sao cho cho phù hợp với lĩnh vực mà thuật ngữ cần biểu đạt
- Vay mượn: Nếu như thuật ngữ đã được sử dụng phổ biến và không gây hiểu lầm thì nên được giữ nguyên không thay đổi. Tuy nhiên, nếu thuật ngữ đó được vay mượn từ nước ngoài thì thuật ngữ sẽ được phiên âm nhưng khó để chúng ta phát âm đúng.
- Tạo mới: Thường là các thuật ngữ sử dụng từ có âm mới hoặc chữ mới hoặc mới hoàn toàn cả về âm và chữ.
Xem thêm: Ca dao là gì? Những bài ca dao hay về tình yêu, tình cảm gia đình
Làm thế nào để xây dựng một thuật ngữ?
Việc xây dựng một thuật ngữ có thể đảm bảo đầy đủ những yếu tố tiên quyết không phải là điều đơn giản. Do đó, khi xây dựng một thuật ngữ đầy đủ thì bạn cần quan tâm đến những tiêu chí quan trọng sau:
Cần đề cao tính chính xác tuyệt đối
Vì thuật ngữ chỉ sử dụng để diễn đạt một khái niệm duy nhất nên phải đảm bảo rõ ràng, chính xác và tránh gây mập mờ, nhầm lẫn. Đặc biệt, khi xây dựng hệ thống thuật ngữ thì chúng ta cần phải đảm bảo giảm thiểu tình trạng đồng âm, nhiều nghĩa.
Nên có hệ thống rõ ràng
Có thể bạn chưa biết, mỗi thuật ngữ đều có mối quan hệ chặt chẽ với những thuật ngữ khác trong cùng một hệ thống. Do đó, khi xây dựng thuật ngữ cần phải tạo nên mạng lưới vững chắc và rõ ràng. Đặc biệt, người trong chuyên ngành khi sử dụng thuật ngữ cần phải xác định đúng và cụ thể đối tượng mà nó nhắc đến.
Đảm bảo cả tính dân tộc và quốc tế
Vì thuật ngữ nằm trong kho tàng từ ngữ quốc gia nên nó mang tính dân tộc. Đặc biệt, thuật ngữ của bất kỳ quốc gia nào thì phải mang đầy đủ tính chất ngôn ngữ của quốc gia đó. Trong đó, đặc trưng cấu tạo từ, phát âm,… cũng phải phù hợp với tiếng nói chung của dân tộc.
Bên cạnh đó, thuật ngữ cũng là các khái niệm khoa học, mang tính chuyên ngành cao thuộc tài sản chung của cả nhân loại. Vì thế, dù ở bất cứ ngôn ngữ nào thì thuật ngữ đều có giá trị quốc tế như nhau. Vì vậy, thuật ngữ mang tính quốc tế và tính chất này liên quan mật thiết đến ý nghĩa của thuật ngữ. Đặc biệt, những ngôn ngữ ở cùng khu vực sẽ có hệ thống từ ngữ tương đồng nhau về cấu tạo.
Mặc dù 2 tính chất này đối lập nhau nhưng chúng lại có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Tính quốc tế đóng vai trò quan trọng giúp định hình cho thuật ngữ vì nội dung biểu đạt cực kỳ quan trọng. Còn tính dân tộc là yếu tố quyết định để chúng tồn tại và phổ biến trong ngôn ngữ đó. Bên cạnh đó, tính dân tộc cũng sẽ giúp cho thuật ngữ trở nên dễ hiểu, dễ nhớ hơn với người bản xứ.
Như vậy, bài viết đã giải đáp cho bạn đọc kiến thức thuật ngữ là gì, đặc điểm và cách sử dụng của thuật ngữ. Hi vọng, những thông tin mà chúng tôi chia sẻ thực sự hữu ích cho những bạn quan tâm tìm hiểu.